جنبه‏هاي نمايشي مناظره فطرت بخارايي

Dramatic Aspects of “The Debate” by Fitrat-e Bukhārā’i

فطرت بخارايي از سران جنبش بيداري در آسياي مركزي است كه در بنيادگذاري نثر نوآيينِ فارسيِ تاجيكي نقش مهمي ايفا كرده است. وي اثري به نام مناظره تاليف كرده است كه به لحاظ ساختار گفتگومحور، نخستين گام در نمايشنامه‎نويسي فارسيِ اين منطقه به شمار مي‎رود. نگارندگان، اين اثر را با استفاده از الگوي «قابليت‎هاي نمايشي گونه ادبي مناظره منثور با رويكرد گفتگومحور» تحليل كرده‎اند. گفتگو به عنوان وجه مشترك اين دو گونه ادبي، پايه و اساس مقايسه قرار گرفته و در پنج ساحتِ «لحن و زبان نمايشي، شخصيت‎پردازي در گفتگو، كنش نمايشي گفتگومحور، كشمكش، زمان و مكان» تحليل شدهاست. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه ساختار نگارش گفتگوييِ مناظره به ساختار نمايشنامه بسيار نزديك است و تمام مناظره‏هاي منثور فارسي با اين الگو قابليت تحليل دارند.

Fitrat-e Bukh?r?’i is among the leaders of The Revival Movement in Central Asia, known as Jadidan (The Modernists), which played a significant role in the formation of T?jiki’s modern prose. His novel, “The Debate Between a Teacher from Bukh?r? and a European”, due to its dialogic structure, can be considered as the first step of Persian play-writing in the region,. This article, following the model of “Dramatic capacities of the Dialogic Prose Debate”, has studied “The Debate” in five dimensions of “tone and dramatic language, characterization in dialogue, dialogic dramatic act, conflict, setting”. The results demonstrate that the dialogic structure of the novel is very close to dramatic structure, and all the Persian prose debates can be analyzed by this model.