بررسي ارتباط شاخص توده بدني مادر با وزن هنگام تولد و زايمان زودرس و كم خوني مادر در بيمارستان شهيد اكبرآبادي تهران سال 1387

Study of the Relationship between Body Mass Index and Birth Weight, Spontaneous Preterm Labor and Maternal Anemia in Shahid Akbarabadi Hospital, Tehran, 2008

مقدمه: مطالعات اخير نشان داده اند كه زياد و كم بودن وزن مادر قبل از بارداري با عوارض بارداري و نوزادي از جمله زايمان زودرس و وزن كم هنگام تولد و يا ماكروزومي همراه است. مطالعه حاضر با هدف بررسي ارتباط بين شاخص توده بدني مادر قبل از بارداري و زايمان زودرس و وزن هنگام تولد انجام شد. روش كار: اين مطالعه هم گروهي در سال 1387 بر روي 576 زن باردار مراجعه كننده به بيمارستان شهيد اكبرآبادي شهر تهران انجام شد. 396 نفر مطالعه را به اتمام رساندند. شاخص توده بدني مادر در اولين ويزيت بارداري (بين هفته 8-12 بارداري) محاسبه و سپس مادران تا زمان زايمان پيگيري شدند. ميزان زايمان زودرس و وزن هنگام تولد نوزادان در بيماران مورد مطالعه يادداشت شد و سپس نتايج آنها در چهار گروه، مادران داراي وزن كم (شاخص توده بدني كمتر از 20 كيلوگرم بر متر مربع)، وزن طبيعي (شاخص توده بدني 9/24- 20 كيلوگرم بر متر مربع)، وزن زياد (شاخص توده بدني 9/29- 25 كيلوگرم بر متر مربع) و چاق (شاخص توده بدني 40-30 كيلوگرم بر متر مربع) مورد بررسي قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار آماريSPSS (نسخه 15) و آزمون هاي تي، آناليز واريانس يك طرفه، كاي اسكوير، ضريب همبستگي پيرسون، آزمون تحليل ارتباط دو متغير و مدل رگرسيون خطي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. ميزان p كمتر از 05/0 معني دار در نظر گرفته شد. يافته ها: بيماران 4 گروه از نظر سن، قد، سابقه سقط و شغل تفاوت معني داري نداشتند (05/0p < ). از 396 نفر، 21 نفر (3/5%) داراي وزن كم، 198 نفر (50%) وزن طبيعي، 117 نفر (5/29%) وزن بالا و 60 نفر (2/15%) چاق بودند. هيچ مورد چاقي مفرط وجود نداشت. چاقي به طور مثبت با سن بارداري بالاتر (015/0=p، 213/0=r) و وزن تولد بالاتر (008/0=p و 361/0=r) ارتباط داشت. به همين ترتيب وزن كم هنگام تولد با وزن كم مادر (041/0=p و 157/0=r) ارتباط داشت. بروز ماكروزومي در افراد چاق بيشتر بود (022/0=p) و شاخص توده بدني به طور مثبت با بروز ماكروزومي ارتباط نشان داد (034/0=p، 224/0=r). زايمان زودرس نيز به طور منفي با شاخص توده بدني ارتباط داشت (004/0=p، 124/0-=r) و زايمان زودرس در زنان با وزن پايين بيشتر مشاهده شد (035/0=p). نتيجه گيري: مادران داراي وزن بالا، داراي خطر بالاتري از نظر تولد نوزاد ماكروزوم هستند، در حالي كه خطر نوزاد با وزن كم زمان تولد و زايمان زودرس در مادران داراي وزن پايين بيشتر است.

Introduction: Recent studies have reported that high and low maternal pre-pregnancy weight is accompanied with adverse pregnancy outcome including preterm labor and low birth weight or macrosomia. The purpose of the present study is to find the relationship between maternal pre-pregnancy body mass index (BMI) and spontaneous preterm labor and birth weight. Methods: This cohort study was performed on 576 pregnant women who referred to Shahid Akbarabadi hospital in Tehran in year 2008. 396 women finally finished the study. Maternal BMI was determined at the first prenatal visit (between 8-12 weeks of pregnancy) then the women were followed up to delivery. Gestational age at the time of delivery and neonatal weight were recorded and their results were investigated in four groups: underweight (BMI < 20 kg/m2), normal weight (BMI=20-24.9 kg/m2), over weight (BMI=25-29.9 kg/m2) and obese (BMI=30-40 kg/m2). Data were analyzed using SPSS software (version 15), T-test, ANOVA, Chi-square and Pearson correlation tests and linear regression model. P less than 0.05 was considered statistically significant. Results: The women in all BMI groups had no significant differences according to age, height, history of abortion and occupation. 21 women (5.3%) were underweight, 198 women (50%) had normal weight, 117 women (29.5%) were overweight and 60 (15.2%) were obese. No case of morbidly obese was seen. Obesity had positive correlation with higher gestational age at the time of delivery (r=0.213, p=0.015) and more birth weight (r=0.361, p=0.008). In contrast, low birth weight had correlation with low maternal weight (r=0.157, p=0.041). Macrosomia was more in obese women (p=0.022) and BMI had positive correlation with macrosomia (r=0.224, p=0.034). Preterm labor showed a negative correlation with BMI (r=-0.124, p=0.004) and preterm labor was seen more in women with lower BMI (p=0.035). Conclusion: Overweight women was more high risk for macrosomia, while, low birth weight (LBW) and spontaneous preterm labor were seen more in underweight mothers