مقايسه تركيبات استخراج شده اسانس گياه Tanacetum sonbolii با روش‌هاي استخراج جذبي از فضاي فوقاني و تقطير با آب

Comparison of Chemical Compositions of the Tanacetum sonbolii Essential Oils Using Head Space Sorptive Extraction and Hydrodistillation Methods

مقدمه: تاكنون چندين گونه‌ي متفاوت از جنس Tanacetum در نواحي مختلف ايران گزارش شده است كه يكي از آنها، گونه‌ي sonbolii Mozaff. است. براي استخراج اسانس اين گياه شرايط دمايي و زمان مورد نياز در روش‌هاي استخراج، مي‌تواند در ماهيت اسانس استخراج شده تاثير گذارد. انتخاب روش مناسب استخراج كه منجر به جداكردن اسانسي با ماهيتي هر چه نزديك‌تر به اسانس طبيعي گياه باشد، بسيار حايز اهميت است. هدف: استفاده از روش استخراج جذبي از فضاي فوقاني (HS-SE) در دو شرايط دمايي طبيعي و بالا براي استخراج اسانس گياه. روش بررسي: استفاده از دستگاه كروماتوگرافي گازي - طيف سنجي جرمي، به منظور بررسي كيفي و كمي تركيبات تشكيل دهنده اسانس‌هاي استخراج شده در شرايط مختلف (طبيعي و دماي بالا). نتايج: روش تقطير با آب تعداد تركيب بيشتري (26 تركيب در 5/96 درصد كل اسانس) را از گياه استخراج مي‌كند اما اين تركيبات به لحاظ تعداد، نوع و مقدار مواد با تركيبات استخراج شده از روش HS-SE در دماي 23 درجه سانتي‌گراد (6 تركيب در 6/95 درصد كل اسانس) متفاوت هستند. به طوري كه 81 درصد اسانس اين گياه كه با روش HS-SE استخراج شده، حاوي مونوترپن‌هاي بتا و آلفا پينن است در صورتي كه بيشتر از نصف اسانس استخراج شده با روش تقطير با آب در دماي بالا، سزكويي‌ترپن‌هاي الكلي مانند آلفا كادينول و گلوبولول است. نتيجه‌گيري: اجزاي اصلي اسانس استخراج شده از گونه‌ي sonbolii Mozaff.، با آنچه از ديگر گونه‌هاي اين جنس گزارش شده، متفاوت است. همچنين، اعمال دما به مدت طولاني منجر به تغيير ماهيت اسانس طبيعي گياه انتخابي مي‌شود.

Background: Tanacetum sonbolii Mozaff. is an endemic species of Tanacetum growing in Iran, west Azerbaijan. The composition of its essential oil can be varied due to conditions of selected extraction method. Thus, the selection of suitable extraction method is very effective to obtaine essential oil in native state. Objective: The purpose of this study is to apply head space sorptive extraction method at ambient and high temperature condition for essential oil extraction of Tanacetum sonbolii Mozaff. Methods: The compositions of extracted essential oils were investigated using gas chromatography-mass spectrometry. Also, solvent, temperature and time of desorption step and time of sorption step that influence on extraction efficiency were optimized. Results: Results indicated that temperature of extraction method had significant effects on essential oil content. Using hydrodistillation method, 26 components, representing 96.5% of the oil were indentified but only 6 compounds (95.6% of the oil) were found in essential oil using HS-SE at real condition (23 ?C). Comparison of the major components percent levels of essential oils were shown that 81% of HS-SE essential oil is ?- and ?-pinene. While using hydrodistillation method, about 50% of essential oil is sesquirerpenes such as ?-cadinol and globulol. Conclusion: The sampling of essential oils at 23?C by HS-SE compared to conventional extraction methods at high temperature (such as hydrodistillation) caused to have different extractions results.