طراحي برنامه آموزش شناخت اجتماعي(SCT)، و بررسي اثر بخشي آن بر توانايي و مهارتهاي تشخيص، درك و ابراز حالات هيجاني كودكان مبتلا به اختلال اتيسم با عملكرد بالا(HFA)

The Development of Social Cognition Training Program and its Effectiveness for Emotional Skills (Reading,Interpreting,expression) of High- Functional Autistic Children

هدف:آسيب جدي در شناخت اجتماعي و مشكلات هيجاني به عنوان ويژگي هاي آشكار افراد اتيستيك بويژه اتيستيك با عملكرد بالا،محسوب مي‌شوند.نقايص شناختي-اجتماعي؛مجموع مشكلاتي در درك حالات و عواطف خود و ديگري است و نقص در كاركرد اجتماعي؛مشكل در شروع،ايجاد،حفظ و توسعه روابط اجتماعي مثبت و سازنده است و به عبارتي،نقص در تعامل با ديگران است.چنين نقايصي در طي دوران كودكي ظهور و تا بزرگسالي مي‌مانند.تحقيق حاضربا هدف طراحي آموزش برنامه شناخت اجتماعي،به منظور بهبود وافزايش مهارت‌هاي تشخيص،تفسير و ابراز حالات‌هاي هيجاني كودكان اتيستيك با عملكرد بالا انجام شده است. روش: تحقيق حاضر از نوع مطالعات آزمايشي، با سري‌هاي زماني همراه با گروه كنترل است.جامعه آماري اين پژوهش، شامل كليه دانش آموزان با اختلالات طيف اتيسم، در مدارس ويژه اتيسم شهر تهران است. مشاركت‌كنندگان به عنوان، آزمودني هاي اين تحقيق، بعد از غربالگري اوليه با استفاده از مقياس گيليام، در آزمون تفكيك اتيسم عملكرد بالا از ساير طيف ها، شركت كردند بعد از كسب نمره قابل قبول، به عنوان جامعه هدف، تعيين شدند. تعداد 14 دانش آموز(پسر) اتيستيك با عملكرد بالا، كه داراي ملاك‌هاي ورود به آزمايش بودند، به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند و سپس از بين آنها، تعداد هفت نفر در گروه آزمايش و هفت نفر ديگر در گروه كنترل، به طور تصادفي جايگزين شدند. برنامه آموزش شناخت اجتماعي با محتواي مهارتهاي هيجان‌خواني، به عنوان برنامه مداخله‌اي، در 14 جلسه آموزشي، به مدت دو و نيم ساعت، در كلينيك روانشناسي دانشگاه تهران، براي گروه آزمايش، اجرا شد. از آزمون بازشناسي هيجانات بارون و كوهن، به منظور بررسي توانايي تشخيص، تفسير و ابراز حالات هيجاني مشاركت‌كنندگان استفاده شد. يافته ها: نتايج حاصل از اجراي برنامه آموزشي، با استفاده از آزمون هاي پيشرفته آماري، تحليل واريانس و اندازه‌گيري مكرر تحليل شدند. هر سه فرضيه اين پژوهش، در سطح الفاي 001/0 يا (1%p < ) معني‌دار شدند. نتيجه گيري: يافته‌هاي حاصل نشان دادند كه برنامه آموزش شناخت اجتماعي (SCT-A)، موجب بهبود و افزايش معنادار توانايي تشخيص، تفسير و ابراز حالات هيجاني مشاركت‌-كنندگان در گروه آزمايش شد. اما اين بهبودي در مشاركت-‌كنندگان گروه كنترل كه مداخله را دريافت نكرده بودند، ديده نشد. در مجموع يافته‌هاي حاصل نشان داد كه برنامه آموزش شناخت اجتماعي، مي تواند به عنوان يك راهبرد درماني- مداخله‌اي اثربخش براي بهبود مهارت‌هاي هيجاني افراد اتيستيك با عملكرد بالا، كه نقش بسيار مهمي در ارتباطات و تعاملات اجتماعي دارند، به‌كار برده شود.

Aim:Social cognition impairment and emotional problems are explicit characteristics of people with autism disorder and especially high functional autistic. Social-cognitive impairments are a grope of problems in interpreting of self and others emotion, social function, problem in making and developing of adapted and appreciated social relations. The objectives of this research include development of social cognition training program and its effectiveness for emotional skills (Reading, Interpreting, expressing) of High- Functional Autistic Children. Materials and Method: This research was an experimental research in which students who got more than 150 scores in autism high functional scale were selected as a sample by available sample method from all students who were access therapy and training in Tehran autism schools. From the 14 HFA,7 students in experimental and 7 in control grope were selected randomly. Social cognition developed program in 14 session (per session 2.5houres) were taught in Tehran psychology clinic. For the assessment of emotional skills situation, Baron-Kohen emotion test was applied. Results:The collected data were analyzed by advanced statistical method like repeated measures and analysis of variance. The results showed that all hypothesis of this research significantly were accepted. Conclusion:The results showed that social cognitive training program (SCT-A), led to modifying and increasing the emotional skills and capability of HFA student in experimental group.