بررسي فقهي قاعده‌ي اقتصاد

Jurisprudential Rule of Moderation

امروزه در برخورد با مشكلات اقتصادي سه راه مشخص وجود دارد، آزادي مصرف و سخت‌گيري نابه‌جا و شكننده و راه سومي كه مسير مستقيم منطبق با فطرت الهي انسان و آن طريق وسطي و مشي اقتصاد است، مقاله راه سوم را اثبات كرده است. قاعده‌ي «نفي اسراف» يا به تعبير رساتر «قاعده‌ي اقتصاد» از حيث منابع و مصاديق و عناوين جديد اقتصادي و حكم تكليفي و حكم وضعي و مستثنيات آن مورد تحقيق قرار گرفته است. راه اعتدال، تامين‌كننده‌‌ي حيات متعارف و اسراف و تقتير خروج از جاده‌ي طبيعي حركت حياتي انسان تلقي شده است. روش تحقيق ما همان روش تحقيق فقه سنتي و پويايمان مي‌باشد. نهايت، حاشيه اي به آثار علمي استفاده از قاعده در عرصه هاي اقتصادي زده و نتيجه‌ي آن ارايه‌ي عنوان فراگير و اثبات ميزان قويمي جهت سنجش اقدامات اقتصادي است. معيار حد وسط معرفي شده و نسبت اين قاعده و كارآيي در اصطلاح متعارف علم اقتصاد را تبيين كرده به نقش اين قاعده در قوام اقتصادي با مراجعه به منابع دست اول حوزه‌ي فقه و حقوق و اقتصاد پرداخته است. محتواي اين قاعده مستند به نصوصي چند در منابع اسلامي است، گرچه به صورت يك قاعده با اين نام مطرح نباشد. جايگاه اين رويكرد به عنوان يك برخورد قاعده مند اقتصاد را در علم اقتصاد به‌مورد بررسي قرار مي‌دهد اسراف كه نمايانگر حد و مرز كمّي مصرف و تبذير كه نمايانگر حد و مرز كيفي مصرف است را منع مي كند. طبقه‌بندي JEL: K10, K12, K21

Today, there are three approaches dealing with economic problems: freedom in consumption, inappropriate strictness, and the third approach which is in accordance with the divine innate human or path of righteousness. This article aims to verify the efficiency of the third approach. The "rule of moderation", in terms of the resources specimens, is a modern topic in economics. The research method in this study is using the dynamic and traditional jurisprudence. The criterion for "the middle way" has been determined and its efficiency in economics has been studied. In addition, the role of this rule in economic stability has been examined according to the primary sources of jurisprudence, law and economy. The content of this principle is based on Islamic texts, although there is no such term used explicitly in these references. JEL Classification: K10, K12, K21