بررسي ريخت‌سنجي هندسي جمعيت‌هاي جغرافيايي پسيل آسيايي مركبات، Diaphorina citri (Hem.: Liviidae)، در ايران و پاكستان

A geometric morphometric study of the geographic populations of Asian citrus psyllid, Diaphorina citri (Hem.: Liviidae), in Iran and Pakistan

پسيل آسيايي مركبات، Diaphorina citri Kuwayama، آفت مهم مركبات است كه عامل بيماري باكتريايي ميوه‌سبز مركبات، كه Huanglongbing نيز ناميده مي‌شود، را منتقل مي‌كند. هدف از مطالعه‌ي حاضر، بررسي تفاوت‌هاي شكل بال جلو در ميان جمعيت‌هاي جغرافيايي پسيل آسيايي مركبات در ايران و همچنين يك جمعيت از پاكستان بود. در اين مطالعه، حشرات بالغ پسيل از باغ‌هاي درخت ليمو، Citrus aurantifolia (Christm.) Swingle، از جنوب ايران در سال 1389 جمع‌آوري شدند. بال جلويي دوازده جمعيت پسيل آسيايي مركبات (30 پسيل بالغ ماده از هر جمعيت كه به‌طور تصادفي انتخاب شده بودند) به‌وسيله‌ي آناليز ريخت‌سنجي هندسي بررسي شد. آناليز واريانس چند‌متغيره و يك‌متغيره، نشان‌دهنده‌ي اختلاف معني‌دار در شكل و اندازه‌ي بال جمعيت‌هاي مورد بررسي بود. بر پايه‌ي شكل بال جلويي، جمعيت‌هاي سيستان و بلوچستان و پاكستان از ساير جمعيت‌ها، شامل هرمزگان (ميناب، رودان، فارغان، حاجي آباد)، كرمان (منوجان، كهنوج، جيرفت-عنبر‌آباد، جيرفت-بلوك، ارزوييه) و فارس (داراب)، متفاوت بودند. با توجه به دلايل زير، تنوع جغرافيايي با تقابل مكانيسم‌هاي ژنتيكي و فرآيندهاي محيطي توسعه يافت: (1) تفاوت معني‌داري در شكل و مربع فواصل ماهالانوبيس (Mahalanobis) بين برخي از جمعيت‌ها وجود داشت، (2) همبستگي بين ماتريس فاصله‌ي ماهالانوبيس و ماتريس فاصله‌ي جغرافيايي معني‌دار بود و (3) بال‌ها به‌صورت آلومتريك (allometric) رشد يافته و جمعيت‌هاي جغرافيايي، داراي جهت آلومتريك مجزا ولي موازي نسبت به هم بودند. مي‌توان اظهار داشت كه شكل‌شناسي بال شايد بتواند در ارزيابي‌هاي مقدماتي ساختار جمعيت و روش‌هاي كنترل پسيل آسيايي مركبات در ايران مفيد واقع شود.

Asian citrus psyllid, Diaphorina citri Kuwayama, is an important pest of citrus that transmits the bacterial pathogens responsible for citrus greening disease, also called Huanglongbing. The aim of the current study was to investigate the shape variations of the forewing among the Iranian geographic populations of D. citri, as well as one population from Pakistan. The adult psyllids used in this study were collected on Lime, Citrus aurantifolia (Christm.) Swingle, from orchards in Southern Iran in 2011. The forewings of 12 D. citri populations (30 randomly selected adult females from each population) were examined using geometric morphometric analysis. Multivariate and univariate analysis of variance indicated significant variation of wing shape and size among the examined populations. Based on forewing shape, Sistan-Baluchestan and Pakistan populations were different from other populations, including Hormozgan (Minab, Rudan, Fareghan, Hajiabad), Kerman (Manujan, Kahnuj, Jiroft-Anbarabad, Jiroft-Blook, Orzoiye), and Fars (Darab). Considering the following reasons, geographic variation was developed by the interaction of genetic mechanisms and environmental processes: (1) there was a significant difference in the shape and squared Mahalanobis distance between some populations, (2) the correlation between geographic distances matrix and Mahalanobis distances matrix was significant, and (3) the wings grew allometrically, and geographic populations had separate allometric direction but parallel to each others. It is suggested that wing morphology could be beneficial for the preliminary assessment of population structure and pest control methods of D. citri in Iran.