بررسي تاثير غلظت‌هاي تحت حاد سم ارگانوفسفره ديازينون بر برخي از بافت‌هاي مولدين نر ماهي سفيد Rutilus frisii kutum

Effect of organophosphate, diazinon on some organs in Rutilus frisii kutum

سم حشره‌كش ديازينون (امولسيون 60 درصد تجاري) از جمله سموم پرمصرف در زمين‌هاي كشاورزي مي‌باشد. استفاده از اين سموم در بسياري از موارد باعث ايجاد عوارض شديد در موجودات غيرهدف از جمله ماهي مي‌گردد. به اين‌منظور در اين پژوهش اثرات اين سم بر برخي از بافت‌هاي مولدين نر ماهي سفيد مطالعه گرديد. آزمايش‌ها به‌صورت ساكن و بر اساس روش استاندارد TRC,1984 به‌مدت 45 شبانه روز در اكواريوم‌هايي با حجم آب 180 ليتر انجام شده و پارامترهاي موثر فيزيكوشيميايي آب از جمله pH، سختي كل، اكسيژن محلول و درجه حرارت كنترل گرديد، كه به‌ترتيب در دامنه متوسط 2/8-7pH=، mg/l (Caco3)300TH(total hardness)=، اشباعي بيش ازppm 7DO= و (oC)2±15T= قرار داشتند. در ابتدا LC50 96h سم ديازينون روي ماهيان برابر 4/0 ميلي‌گرم در ليتر تعيين گرديد و سپس ماهيان به‌مدت 45 روز و در 3 تيمار با غلظت‌هايMAC value، LC1، LC5 و يك شاهد با 3 تكرار تحت‌تاثير سم قرار گرفتند. نتايج بررسي‌هاي آسيب‌شناسي نشان داد سم ديازينون تاثيري در ميانگين وزن و طول بدن ماهيان، ميانگين وزن طحال، كبد، كليه و شاخص كبدي مولدين نر ماهي سفيد نمي‌گذارد (05/0 > P). ولي باعث ايجاد عوارضي از قبيل نكروز بافتي، پرخوني عروقي و آماس در كبد، كاهش تعداد گلومرول‌ها، نكروز، خونريزي و پرخوني در كليه، افزايش ضخامت كپسول و فيبروز، پرخوني، افزايش ماكروفاژهاي آزاد، افزايش رسوب هموسيدرين و ضخيم شدن ديواره عروق در طحال مولدين نر ماهي سفيد مي‌گردد. واژه‌هاي كليدي: سم ارگانوفسفره ديازينون، هيستوپاتولوژي، مولد نر ماهي سفيد

In this study the effects of toxic pesticide, Diazinon (60% emulsion) on the some tissues male brood stocks of (Rutilus frisii kutum, Kamensky, 1901) were studied. The test was studied under static water quality conditions at 15°C±2?C during winter and spring of 2009. The effectiveness of water physical and chemical parameters of water were pH=7-8.2, dh=300mg/L (Caco3), DO=7ppm and T=15±2?C. LC50 96h of diazinon was determined according to 0.4 mg/L and the fishes were exposed to the toxin with 3 concentrations, MAC value, LC1, LC5, and a control with three replicates for 45 days. Pathological results showed that diazinon had no effect on the average weight and body length, the average weight of spleen, liver, kidney and liver index, however diazinon exposure caused complications such as tissue necrosis, vascular congestion, inflammation in the liver, a sharp reduction in the number of glomeruli, necrosis, vascular congestion and haemorage in the kidney, capsule thickening and fibrosis, atrophy, vascular congestion, macrophages release increase, sediment hemosiderine increase and thickening of artery walls in the spleen of kutum male brood stocks. Keywords: Diazinon; Histopathology; Rutilus frisii kutum