بررسي تغييرات شوري خاك و تاثيرآن بر عملكرد محصولات عمده زراعي در دشت قزوين

Studying Salinity and the Effects on major crop yields in Qazvin plain

در مناطق خشك و نيمه خشك، شوري خاك عامل اصلي محدود كننده توسعه كشاورزي و توليد گياهان زراعي و باغي به شمار مي رود. به منظور بررسي تاثير تغييرات كاربري اراضي بر افزايش شوري خاك و اثر تنش هاي شوري بر عملكرد محصولات زراعي مهم، مطالعه اي در دشت قزوين با طرح آماري بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرديد، تصاوير ماهواره اي مربوط به سال هاي 1987 و 2002 مورد استفاده قرار گرفتند. سپس تغييرات ميزان شوري خاك پس از گذشت 15 سال با هم مقايسه گرديد و مشاهده شد شوري خاك در اراضي مورد مطالعه در اثر تغيير كيفيت آب آبياري و افت سطح ايستابي منابع آب هاي زيرزميني به شدت افزايش يافته و وسعت اراضي شور در منطقه حدود 8 درصد افزوده شده است. چهار سطح شوري خاك در چهار منطقه به عنوان شاهد، براي بررسي تاثير افزايش شوري بر ميزان عملكرد محصولات گندم، جو، گوجه فرنگي، يونجه و سيب زميني در سالهاي زراعي 1366-1365 و 1382-1381 انتخاب شد. نتايج نشان داد تغييرات شوري تاثير معني داري بر عملكرد محصولات زراعي داشت. در هر دو دوره، افزايش شوري عملكرد محصولات زراعي را كاهش داد. به طور كلي تاثير شوري بر عملكرد محصولات گفته شده در سطح 1% معني دار بوده و باعث كاهش عملكرد محصولات زراعي شامل گندم، جو، يونجه، سيب زميني و گوجه فرنگي به ميزان 22،‏ 20 ، 40 ، 50 و 27درصد گرديده است. بنابراين تغيير كاربري و مديريت طي سالهاي گذشته موجب شوري بيشتر خاكها شده و اين عامل موجب كاهش عملكرد محصول گرديده است.

In arid and semiarid areas, soil salinity is a major factor limiting the Agricultural Development and crops production. In order to study the effect of land use changes on soil salinity and salinity stress effects on yield of major crops, a study based on completely randomized design with three replications was conducted in Qazvin Plain. For this purpose the satellite images of 1987 and 2002 years were used. Then, changes in soil salinity were compared after 15 years And observed soil salinity in irrigated lands of changes in water quality and groundwater surface fall highly increased And extent of saline land in region has increased about 8 percent. four Salinity levels in the four regions as a control were selected, for Evaluate the effect of Increased salinity on yields of wheat, barley, tomatoes, alfalfa and potatoes In crop years 1366-1365 and 1382-1381 were selected. Results showed that salinity changes had a significant effect on the yield of crops. In both periods, increased salinity reduces crop yields. Generally effect of salinity on the crop yield was significant at the 1% level, causing yield reduction of crops including wheat, barley, alfalfa, potatoes and tomatoes as much as 22, 20, 40, 50 and 27 percent. So land use change and management in recent years has led to soil salinity and this causes is a decrease in yield.