بررسي اثرات آتش‌سوزي طبيعي بر روي برخي خصوصيات خاك و پوشش گياهي اكوسيستم مرتع

Natural Burning Effects on Some Vegetation and Soil Characteristics of Rangeland

تحقيق حاضر به منظور تعيين اثرات آتش‌سوزي طبيعي در مرتع پير‌گل سرخ بهبهان، انجام شد. نمونه‌برداري از پوشش گياهي به روش تصادفي- سيستماتيك و با استقرار پلات در طول چهار ترانسكت در دو منطقه آتش‌سوزي و شاهد صورت پذيرفت. در هر پلات درصد پوشش گياهي كل، درصد خاك لخت، درصد سنگ و سنگريزه، درصد لاشبرگ، درصد پوشش گياهي به تفكيك فرم رويشي و ميزان توليد اندازه‌گيري، و وضعيت مرتع تعيين شد. نمونه‌برداري از خاك با حفر 5 پروفيل، از دو عمق 20-0 و 40-20 سانتي‌متري انجام و در هر عمق نيتروژن، پتاسيم، كربن و فسفر در هر دو منطقه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه در منطقه آتش‌سوزي درصد پوشش گياهي كلاس III بيش از منطقه شاهد بوده، ولي پوشش گياهي كلاس I در منطقه شاهد بيشتر شده است. همچنين درصد پوشش گياهي منطقه آتش‌سوزي از نظر كميت افزايش، ولي از نظر كيفيت كاهش داشته است. درصد پوشش و ميزان توليد گراس‌ها در منطقه آتش‌سوزي افزايش معني‌داري نسبت به منطقه شاهد نشان ‌داد، در صورتي كه در منطقه شاهد درصد پوشش و ميزان توليد پهن‌برگان افزايش معني‌داري داشته است. تجزيه فاكتورهاي خاك نشان‌دهنده عدم تفاوت معني‌دار نيتروژن، كربن، پتاسيم و فسفر در دو منطقه مورد بررسي است. با توجه به اينكه در منطقه مورد مطالعه آتش‌سوزي با خشكسالي همراه بوده، در اثر خشكسالي، ميزان آبشويي و جابه‌جايي مواد كاهش يافته و در نتيجه ميزان جذب مواد آلي توسط ريشه گياهان با مشكل مواجه شده است، لذا شرايط را براي رشد گونه‌هاي غيرخوشخوراك و مهاجم فراهم كرده است. ضمناً غالب شدن گراس‌ها را مي‌توان بستر مناسبي جهت بروز و تكرار آتش‌سوزي دانست

This study was conducted to explore the effects of natural fires on vegetation and soil characteristics in Pir Golsorkh rangeland of Behbahan. Samples were collected in two areas which were burned and unburned by random- systematic method. In each plot percentage of total cover, percentage of bare soil, percentage of gravel and rocks, percentage of litter, percentage of vegetation according to their growth, the amount of production were measured and the condition of pasture was determined. Five profiles dug and soil samples were collected from two depths (0-20 and 20-40 centimeters) in each area and analyzed. The amount of nitrogen, potassium, carbon and phosphor were determined. Results show that in the area where fire took place the percentage of vegetation class III more than vegetation of class III of unburned area. While class I vegetation in unburned area was more than vegetation class I in the fire place. The percentage of vegetation in the burned area is qualitatively increased and the amount of grass is decreased. Percentage of vegetation and amount of grass in the burned place has a meaningful increase compare to unburned place. Soil factors analysis show no meaningful differences in nitrogen, carbon, potassium or phosphor between these two areas. Therefore, when there is fire along with drought, this can cause an increase in unpalatable grass and then it will become a suitable place for the upcoming fire.