اثربخشي مديريت استرس به شيوه شناختي-رفتاري بر علايم سوگ و اختلال استرس پس از سانحه دختران نوجوان داغديده مهاجر افغاني

The effect of cognitive-behavioral stress management on symptoms of grief and post-traumatic stress disorder among Afghani migrant bereaved adolescent girls

زمينه: هدف از اين مطالعه مقايسه اثربخشي مديريت استرس به شيوه شناختي- رفتاري (CBSM) بر علايم سوگ و اختلال استرس پس از سانحه دختران نوجوان داغديده مهاجر افغان ساكن استان قم بود. روش‌ها: اين تحقيق از نوع شبه‌تجربي با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه است. جامعه آماري شامل كليه نوجوانان دختر 18-12 ساله داغديده مهاجر افغاني تحت سرپرستي موسسه خيريه امام محمدباقر(ع) شهرستان قم در سال 91-1390 بود كه براساس مقياس تاثير وقايع كودكان (GRIES-8) و پرسشنامه سوگ كودكان مورد ارزيابي قرار گرفتند و نمرات اين دو پرسشنامه به‌عنوان خط پايه در نظر گرفته شد. افرادي كه داراي بالاترين نمرات بودند، به عنوان افراد مورد پژوهش انتخاب و به‌صورت تصادفي به دو گروه آزمايش و گواه (8=n1=n2) تقسيم شدند. گروه آزمايشي ده جلسه مداخله درماني را دريافت نمود. اطلاعات به‌دست‌آمده از گروه‌ها توسط نرم افزار SPSS 16 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج آزمون تحليل كوواريانس نشان مي‌دهد كه تفاوت معناداري بين گروه آزمايش و گواه در نمرات سوگ و نمرات كلي PTSD و مولفه اجتناب وجود دارد (05/0P > ). ميزان تاثير مداخلات درماني در متغيرهاي اجتناب و نمره كل به‌ترتيب 65 و 77 درصد و توان آماري به‌ترتيب 54 و 78 درصد بود. در مورد متغير سوگ، ميزان تاثير مداخلات درماني 66 و توان آماري 56 درصد ‌بود. نتيجه‌گيري: مديريت استرس به شيوه شناختي- رفتاري موثر بوده و از آن مي‌توان در مراكز درماني جهت كاهش علايم سوگ و اختلال استرس پس از سانحه استفاده كرد.

Background: The purpose of this study was to compare the effectiveness of cognitive-behavioural stress management method on grief and PTSD symptoms among bereaved Afghani adolescent migrant girls living in Qom province. Methods: the research design was a semi-experimental one with pretest-posttest control group format. The sample included all 12-18 year-old female bereaved Afghani adolescent under the supervision of Imam Mohammad-e-Bagher Charity Institute in Qom city in 2011-12 who were assessed via the scale of the children’s accident effect (GRIES-8) and the children’s grief questionnaire and their scores on the questionnaires were considered as the baseline. Those who got highest scores were selected as the study subjects and they were randomly divided into two experimental and control groups (n1= n2 =8). The experimental group received 10 sessions of therapeutic interventions. The received information from the groups was analyzed through SPSS-16 software. Results: The results showed a significant difference between experimental and control groups regarding the scores of grief and total scores of PTSD as well as avoidance factors (P < 0.05). The degree of therapeutic interventions on avoidance and the total score variables were %65, %77 respectively and the statistical power were %54 and %78 respectively. Regarding the grief variable the degree of therapeutic interventions was %66 and the statistical power was %56. Conclusion: Cognitive-Behavioural Stress Management Therapy is effective and it can be applied in therapy centres in order to decrease the grief symptoms and stress disorder after the accident.