اندازه بنگاه و تاثير آن بر بهره‌وري بنگاه‌هاي ورودي جديد صنعت توليد كاني‌هاي غير‌فلزي در ايران در طول برنامه سوم توسعه

Firm Size and Productivity: Evidenced from New Entrants in the Iranʹʹs Other Non-Metallic Minerals Industry during the Third Development Plan

موضوع اندازه بنگاه و تاثير آن بر عملكرد از موضوعاتي است كه در دوره‌هاي تاريخي علم اقتصاد از زواياي متفاوتي ارزيابي شده است. درحالي كه مطالعات انجام شده تا دهه 70 ميلادي اندازه‌هاي بزرگ بنگاه را به دليل توانايي استفاده از صرفه‌هاي ناشي از مقياس اندازه‌اي برتر معرفي كرده‌اند، گسترش بنگاه‌هاي كوچك و متوسط در اواسط اين دهه باعث شد تا تاثير جايگاه اندازه بر عملكرد بنگاه بازنگري شود. در اين ميان، مفهوم بهره‌وري از اساسي‌ترين مفاهيم بيان عملكرد بنگاه تلقي شد، از اين رو مطالعات متعددي كوشيده‌اند تا تاثير اندازه را بر بهره‌وري بنگاه بررسي كنند. با وجود اين، در ايران اگرچه سياست‌هاي اقتصادي خصوصاً در سال‌هاي اخير حمايت از بنگاه‌هايي با اندازه كوچك و متوسط را وجهه همت قرارداده‌اند، به نظر مي‌رسد از بررسي تاثير اندازه بر بهره‌وري غافل مانده‌اند. بر اين اساس، اين مقاله كوشيده است تا به بررسي اين موضوع در صنايع توليدي ايران با تاكيد بر صنعت توليد محصولات كاني غيرفلزي (كد 26) بپردازد كه يكي از محوري‌ترين صنايع توليدي ايران است. در اين مطالعه بهره‌وري با شاخص مالم‌كوييست محاسبه و رابطه آن با اندازه بنگاه به‌ روش رگرسيوني پولينگ ديتا تخمين زده شده است. نتايج اين بررسي نه تنها نشان‌دهنده آن است كه در كل صنعت، بنگاه‌هايي با اندازه بزرگ‌تر بهره‌وري بالاتري داشته‌اند، بلكه اين رابطه در قريب به اتفاق گروه‌هاي اين صنعت نيز برقرار است. طبقه‌بندي JEL: D24، L25، L61

Firm Size and its impact on the firm performance examined in all of economics historical periods from different point of view. Meanwhile, productivity is one the most important performance index for each firm, therefore so many studies tries to survey firm size impact on it. In Iran also, economics literature replete with productivity studies but the impact of size on it rarely seen between them. Thus, this study focused on other non-metallic mineral products industry as one of the most important manufacturing industries in Iran to explain the size effect on productivity. DEA and Malmquist index have been used in order to measure productivity and pooling data method to estimate its relation with firm size. The results indicate that not only the larger firms have better performance in productivity at the 2-digit industry levels, but also we could see this result in most of 3 and 4-digit codes, too. JEL Classification: D24، L25، L61