وضع‌شناسي و تحليل گفتمان نظريه‌پردازي‌هاي اجتماعي از الگوي خانواده‌ي مطلوب در ايران

A Study on status and discourse analysis of social theorizations

همواره يكي از اهداف و دستاوردهاي نظريه‌پردازي در حوزه‌ي مطالعات اجتماعي خانواده، الگوسازي از اين نهاد بنيادين جامعه بوده است. اين نظريه‌پردازي‌ها بيشتر برآمده از گفتماني خاص است. از اين رو، نوعي دوسويگي معرفت‌شناختي ميان يك الگوي خانواده (به مثابه دستاورد نظريه) و يك گفتمان مشخص وجود دارد. در اين مقاله تلاش مي‌شود تا ضمن بازخواني متون و طبقه‌بندي آنها و با استفاده از روش تحليل گفتمان، به بازنمايي دو الگوي خانواده‌ي مدرن مدني و ايراني اسلامي كه حاصل دو طيف غالب از نظريه‌پردازي‌هاي مطالعات اجتماعي خانواده در ايران هستند، پرداخته شود. در مجموع به نظر مي‌رسد كه علي‌رغم وجود پاره‌اي از ويژگي‌هاي مثبت كه در الگوي مدرن مدني شناسايي مي‌شود. الگوي خانواده‌ي ايراني ـ اسلامي مزاياي بالقوه‌ي بيشتري دارد.

one of the objects and achievements of the theorization in the context of family social studies has always been pattern-making from this fundamental institution of society. Such theorizations are usually arisen from a particular discourse. Hence, there is an epistemological mutuality between a family pattern, as the theory’s consequence, and a particular discourse. In conjunction with reviewing and classifying the existing literature through the application of the discourse analysis method, this paper tries to represent civil-modern and Iranian-Islamic family patterns, which are two dominant spectrums of theorization for social studies of family. Overall, it seems that, despite of having some positive features in the civil-modern pattern, the Iranian-Islamic pattern has more potential advantages. Keywords: family structure, theorization, pattern-making, discourse, civil-modern family pattern, Iranian-Islamic family pattern.