ماهيت شهود عقلي در طرح اخلاق مشرقي ابن سينا

Nature of Intellectual Intuition in Ibn Sina’s Oriental Ethics

مشا مورد بررسي اين مقاله، مشخص نمودن ماهيت راي خاص بوعلي‌سينا در معرفت‌شناسي اخلاقي آثار مشرقي تحت عنوان «شهود عقلي» است. در بررسي ماهيت شهود عقلي، اين نوع شهود برحسب مولفه‌هاي تشكيل‌دهنده آن بررسي ميگردد؛ يعني در اينجا به مواردي توجه خواهد شد كه ذيل عنوان «شهود عقلي»، بعنوان منابع كسب معرفت اخلاقي براي ابن‌سينا مطرح بوده و بنظر ميرسد كه شهود عقلي از تركيبي از آنها بوجود مي‌آيد. به اين منظور ابتدا به معرفي عناصر معرفتي موجود در شهود عقلي در رويكردي امروزين پرداخته و روشن ميكنيم كه شهود عقلي از در كنار هم قرار گرفتن سه جز معرفتي شهود، درونگرايي و عقل تشكيل شده است. در ادامه، نقش هركدام از اين سه مولفه در كاركرد معرفتي شهود عقلي نزد ابن‌سينا مشخص ميگردد. سپس سعي ميشود تا با بيان نقش شهود در معرفت‌شناسي اخلاقي شهودگرايان معاصر، كاركرد خاص اين طرح معرفتي نزد معاصران بررسي گردد و با مقايسه نظريات ايشان با ابن‌سينا، بطور دقيقتر چيستي شهود نزد ابن‌سينا و نقش مولفه‌هاي تشكيل‌دهنده آن روشن شود.

The purpose of this paper is to determine the nature of Ibn Sina’s idea concerning the ethical epistemology of oriental works entitled “intellectual intuition”. In the study of the nature of intellectual intuition, the focus is placed on its component parts. In other words, we will pay attention to elements which Ibn Sina considers as the sources of the acquisition of ethical knowledge under the title of intellectual intuition, and it appears that this kind of intuition results from a combination of these elements. Therefore, here the writers initially introduce the epistemological elements of intellectual intuition following a modern approach and maintain that intellectual intuition consists of three epistemological elements of intuition, introversion, and intellect. Then they clarify the role of each of these elements in the epistemological functions of intellectual intuition in Ibn Sina’s view. Next, through explaining the role of intuition in the ethical epistemology of contemporary intuitionists, they try to explore the particular functions of this epistemological layout in the eyes of contemporary thinkers. Finally, through a comparison of their ideas with those of Ibn Sina, the writers provide a more accurate picture of the whatness of intuition and its constituent elements in Ibn Sina’s philosophy.