بررسي شيوه‌هاي‌ عدم تكرار يكنواخت نقش انساني‌ در پارچه‌هاي يزد دوران ‌صفوي

Study the methods of non monotonous repetitions of human images on fabrics during Safavid era in Yazd

درخشش هنر پارچه بافي عهد صفويه ايران مرهون هوش، آگاهي و خلاقيت هنرمندان طراح و بافنده اي بود كه توانسته بودند ديدگاههاي زيبايي شناسي عديده و نويني را در آثار خود بكار برند؛ اين مقاله به منظور بررسي مهمترين انواع روشهاي پرهيز از تكرار يكنواخت نقش انسان درطراحي پارچه‌هاي يزد دوران صفوي انجام گرديد؛ بدين منظور به روش كتابخانه‌اي ضمن جمع -آوري و مطالعه تصاوير مهمترين پارچه هاي موجود از يزد دوران صفوي، نقوش آنها با يكديگر مقايسه گرديد و مشخص شد كه هنرمندان طراح و بافنده يزدي هركدام به تاثير از ويژگيهاي آثار مهمترين نگارگران مكاتب تبريز و اصفهان روشهاي متفاوتي را جهت پرهيز از يكنواختي تكرار نقوش انسان در پارچه هاي ساتن ، مخمل و بعضاً ابريشم بكار مي بردند ؛ بطوري كه طراحان پارچه به سه روش اصلي و چند روش تركيبي سعي در «پنهان سازي» نقش انساني داشته و اين ويژگيهاي زيبايي شناختي را از آثار نگارگران مطرح صفوي اقتباس نموده بودند و بافندگان پارچه نيز به چند روش متفاوت با استفاده از ويژگيهاي بافت پارچه از انواع تكرار هاي منظم و متناوب به عنوان ويژگي جذاب بصري بهره مي بردند.

The sparkling art of weaving during Safavid era is beholden to the artistʹs intelligence, knowledge and Creativity which could use numerous, new aesthetic viewpoints in their relic. This research has been done to study the most important methods of avoiding repetitive image of human in fabric designing during Safavid era in Yazd. Though by collecting and studying the illustrations of these fabrics, a comparison of their patterns was done and it was determined that Yazd designers and weavers with the influence of schools of Tabriz and Esfahan, used different methods in order to avoid repetitive image of human in production of fabrics such as satin, velvet and silk. Fabric designers tried cloaking the human image by three basic methods and some compound ones and they borrowed the aesthetic characteristics from outstanding Safavid painters. Fabric weavers also used different weaving traits, intermittent and regular repetitions as visual appeal.