تجلي تفكرات شيعي در نوشتار انگشتري‌هاي عصر قاجار

Manifestation of Shiite Impressions in Qajar Signet Rings

انگشترها، علاوه‌بر جنبههاي زينتي، كاربردهاي آييني و اعتقادي نيز دارند. در فرهنگ اسلامي و ايراني، به انگشترها و نقوش حك‌شده روي آنها اهميت بسيار داده شده و در دست داشتن انواعي از آن‌ها مورد تاييد و تاكيد علماي دين قرار گرفته است. در دوره قاجار، به‌علت اينكه شاهان قاجار خود را خليفه و جانشين ايمه معصوم و مروج مذهب تشيع در ايران پس از دوره صفويه ميدانستند، شاهد ثبت واژگان و جملاتي در جهت ترويج فرهنگ تشيع روي انگشترها و مهر انگشتريها بودهايم، به‌طوري كه مطالعه و تحليل و تدوين اين عبارات عشق و علاقه مردم مسلمان ايران به فرهنگ تشيع و ايمه معصومين را به اثبات ميرساند. هدف اصلي اين تحقيق مطالعه نوشتههاي روي انگشترهاي دوره قاجار براي درك تفكرات و عقايد مردم آن روزگار بوده است. بررسي عشق و علاقه مردم به مذهب تشيع، كه از طريق ثبت كلمات و جملاتي خاص روي انگشترها صورت گرفته، در تحقيقي ميداني و با روش توصيفي و تحليلي انجام شده است. از مهمترين نتايج اين تحقيق شناخت آرمان‌هاي اعتقادي مردم و درك سليقه آن‌ها از طريق مطالعه نوشتههاي روي انگشترهاست كه شامل نام ايمه و اذكار، ادعيه و اشعاري درباره امامان بوده و به‌اين‌نحو تجلي‌اي از مذهب تشيع نمايان شده است.

Islamic signet rings besides decorative aspects have religious and ritual functions. Incised signet rings are very important artifacts in Islamic culture of Iran and wearing them is highly recommended by Shiite clergies. In Qajar period since the kings realized themselves as caliphs and vicars of the Imams and upholders of Shiism after the Safavid era, engraving religious scripts on signet and seal rings in favor of Shiite beliefs has been prevalent, the study and analysis of which demonstrates the tendency of Iranians to Shiite culture and Imams in that era. This paper aims at examining the scripts engraved on Qajar signet rings to realize the dominant beliefs and customs in that era. The research is based on fieldwork and uses descriptive and analytic methods to demonstrate the love of people for the Shiite Islam throught the study of the content of recurrent engravings on signet rings. The results show a meaningful correlation between prevalent beliefs and taste with the engraved inscriptions on the rings so that the contents of them reveal Shiite faith through the appearance of Imams’ names as well as well as prayers and poems about the Shiite imams.