فراواني علايم مثبت سو مزاج ها از ديدگاه طب ايراني در مبتلايان به افزايش خونريزي رحمي

Frequency of Positive Symptoms of Dystemperament in Patients with Excess Uterine Hemorrhage from the Iranian Medicine Perspective

مقدمه: خونريزي غير طبيعي يا افزايش خونريزي رحمي، شايع ترين علت مراجعه زنان در سنين باروري به پزشكان است. يكي از دلايل مهم ايجاد بيماري در مكتب طب سنتي ايران، سو مزاج است. افزايش خونريزي رحمي در اين طب با اصطلاحات كثرت يا افراط طمث شناخته مي شود. مطالعه حاضر با هدف بررسي فراواني علايم مثبت سو مزاج ها از ديدگاه طب ايراني، در مبتلايان به افزايش خونريزي رحمي انجام شد. روش كار: مطالعه حاضر يك مطالعه توصيفي از نوع مطالعه موارد مي باشد. جامعه آماري آن شامل زنان بيمار در سنين باروري 15 تا 45 سال و مبتلا به افزايش خونريزي رحمي بود كه با انجام آزمايشات و معاينه، در دسته خونريزي عملكردي رحم قرار مي گرفتند. ابزار گردآوري داده ها، يك فرم محقق ساخته به صورت پرسشنامه- فرم اطلاعاتي بود. بخش پرسشنامه را بيمار تكميل كرد و بخش فرم اطلاعاتي را محقق با مشاهده و معاينه تكميل نمود. داده ها پس از گردآوري با استفاده از نرم افزار آماري SPSS (نسخه 5/11) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. در اين مطالعه براي توصيف داده‌هاي گردآوري شده از شاخص‌هاي مركزي و پراكندگي از جمله ميزان‌ها، درصدها، جداول فراواني و نمودارها استفاده شد. يافته ها: ميانگين سني افراد مورد مطالعه، 6/31 سال با انحراف معيار 5/9 بود. در اين مطالعه، علايم هر يك از سو مزاج هاي بدن (بنابر طبقه بندي موجود در كتاب اكسيراعظم)، به تفكيك به دست آمدند. علايمي كه بيشترين فراواني پاسخ را در هر يك از سو مزاج ها داشتند، شامل: نبض سريع در سو مزاج گرم، ادرار كمرنگ در سرد، احساس خستگي زياد با شروع فعاليت در مرطوب، كم خوابي در يابس، نبض ممتلي در دموي، رنگ زرد چشم ها در صفراوي، نبض لين در بلغمي و تغيير رنگ ادرار در سو مزاج سوداوي بود. همچنين سو مزاج گرم (در بين سو مزاج هاي ساده) و سو مزاج بلغمي (در بين سو مزاج هاي مادي) رتبه بالاتري را به دست آوردند. نتيجه گيري: نبض، رنگ چهره و رنگ ادرار بيمار سه جز اصلي معاينه تعيين سو مزاج هاي ساده است. در ضمن پرسش از غذاها، داروها و مكان هايي كه بيمار با آنها راحت است يا احساس ناراحتي مي كند (با اصطلاح انتفاع و تضرر در متون طب ايراني) نيز اهميت دارد.

Introduction: Abnormal uterine bleeding or excess uterine hemorrhage is the most common reason for referring to physicians in women at reproductive age. One of the major causes of disorders in traditional Iranian medicine or Persian Medicine is Dystemperament (Sou-e-Mezaj). Excess uterine hemorrhage is known as “Kesrat Tams” in this school. The present study is held to evaluate the frequency of positive symptoms of Dystemperaments in patients with excess uterine hemorrhage. Methods: This case study was carried out on 70 patients in the reproductive age of 15 to 45 suffering from excess uterine hemorrhage. A self-made questionnaire was used for data collection which was designed based on traditional Iranian medicine textbooks and related resources. Census sampling was implemented. Gathered data were analyzed by using SPSS software version 11.5. In order to explain the data, indicator of central tendency and dispersion including rates, percentages, frequency tables and graphs were used. Results: The mean age of the subjects was 31.6 years, with a standard deviation of 9.5. In this study the symptom of dystemperament (according to classification of the Great Elixir) was obtained separately. Most frequent symptoms were rapid pulse rate, pale urine, feeling tiresome, insomnia, yellow eyes, and change of urine color. Also, we found that warm dystemperament (among simple dystemperaments) and Phlegmatic dystemperament (among humeral dystemperaments) received higher ratings. Conclusion: Pulse rates, the color of urine and face are the three main components of dystemperaments diagnosis. Meanwhile, asking about foods, drugs and places where the patient is comfortable with or feels uncomfortable are also important.