پراكندگي رنيوم و عوامل كنترل‌كننده آن در انواع موليبدنيت كانسارهاي مس پورفيري ‏كرمان

Rhenium Distribution and Its Controlling Factors in Molybdenite Types ‎of Kerman Porphyry Copper Deposits

در پژوهش حاضر، غلظت رنيوم در 30 نمونه موليبدنيت هگزاگونال (‏‎2H‏) و تريگونال (‏‎3R‏) متعلق به رگچه هاي مراحل مختلف كاني سازي ژرف زاد از 7 كانسار پورفيري مس و موليبدن ‏كرمان تعيين شد. غلظت رنيوم در موليبدنيت هاي اين كانسارها از 49 تا 1449 گرم در تن متغير بود كه در محدوده غلظت رنيوم در كانسارهاي پورفيري مس و موليبدن ديگر مناطق جهان ‏است. موليبدنيت نوع ‏‎3R‏ (ميانگين حدود 563 گرم در تن) عموماً غلظت بالاتري از رنيوم را نسبت به موليبدنيت هاي ‏‎2H‏ (ميانگين 479 گرم در تن) نشان داده است. تغييرات غلظت رنيوم ‏در انواع موليبدنيت هاي نهشته شده در طي مراحل مختلف كاني سازي ژرف زاد، غلظت بيشتر رنيوم در موليبدنيت نهشته شده با رگچه هاي مراحل انتقالي و پاياني كاني سازي (نوع ‏B‏ و نوع ‏D‏) نسبت به موليبدنيت رگچه هاي مراحل اوليه (نوع ‏A‏) را نشان مي دهد. اين پراكندگي پيشنهاد مي كند كه رنيوم با سيال‌هاي گرمابي اسيدي تر و سردتر در مراحل مياني تا پاياني تكامل ‏سامانه پورفيري در دگرساني سيليسي، سريسيتي و رسي بيشتر تمركز يافته است. مطالعه حاضر نشان داد كه موليبدنيت هاي با مقدار زياد رنيوم با كانسارهاي مس پورفيريي همراه هستند كه ‏با عيار ميانگين كم از موليبدن، مقادير محدود موليبدنيت و توده نفوذي مولد، حاصل دخالت بيشتر ماگماهاي مشتق از جبه نسبت به مواد پوسته اي مشخص مي شوند. افزون بر ويژگي هاي ‏يادشده، فراواني پلي مورف ‏‎3R‏ موليبدنيت در كانسارها، تركيب كمتر تفريق يافته و كلسيمي تر توده هاي نفوذي مولد كانسارها با مقادير كمتر راديوژني نسبت هاي ايزوتوپي استرانسيم و ‏سرب آنها و همچنين رخداد فرايندهاي تاخيري دگرساني و كاني سازي گرمابي كم‌دما و اسيدي در تاريخچه شكل گيري و تكامل كانسارها از ويژگي هاي كانسارهاي پورفيري مس و ‏موليبدن با محتواي زياد از رنيوم هستند.‏

In present study, Re concentration determined in 30 hexagonal (2H) and trigonal (3R) molybdenite samples belong to veinlets of different ‎stages of hypogene mineralization from 7 porphyry Cu and Mo deposits from Kerman region. Re concentration in molybdenites of these ore ‎deposits varied from 49 g/t to 1449 g/t which are in Re concentration range of other porphyry Cu and Mo deposits around the world. In ‎general, 3R molybdenites show the higher Re concentration (average ~ 563 g/t) than those of 2H molybdenites (average ~ 479 g/t). ‎Variations of Re concentration in molybdenite types deposited during different stages of hypogene mineralization indicate more ‎concentration of Re in molybdenites precipitated with transitional (B-type veins) and late (D-type veins) stages of mineralization than those ‎of early stage veinlets (A-type veins). This distribution suggest that Re with more acidic and cooler hydrothermal fluids at the transitional ‎and the late stages of porphyry system evolution is more concentrated with silicification, sericitization, and argillization alterations. Present ‎study indicated that molybdenites with high Re content are associated with porphyry copper deposits which are characterized by low average ‎grade of Mo, limited contents of molybdenite, and also their productive intrusive is resulted from significant contribution of mantle-derived ‎magmas respect to crustal materials. In addition to abovementioned signatures, frequency of 3R poly-type of molybdenite in ore deposits, ‎less fractionated and more calcic composition of productive intrusive of ore deposits with their less radiogenic of Sr and Pb isotope ratios, as ‎well as occurrence of late stages of acidic and low temperature hydrothermal alteration and mineralization processes in formation and ‎evolution history of ore deposits are signatures of porphyry copper and molybdenum deposits with high Re contents. ‎