مقايسه توليدات علمي مجلات تخصصي علوم پزشكي ايران با كشورهاي منتخب (مقاله كوتاه)

Comparison of specialized medical journals among Iran and selected countries

يكي از رايج ترين شيوه‌هاي سنجش فعاليت‌هاي علمي، روش علم سنجي است. از ملاك‌هاي اصلي در سنجش ميزان پيشرفت علمي كشورها، تعداد نشريات نمايه ‌شده يك كشور در بانك اطلاعاتي موسسه ISI و تعداد مقالات منتشر شده در اين مجلات توسط پژوهشگران آن كشور است. موسسه اطلاعات علمي (ISI) براي ارزيابي تحت پوشش فهرست نويسي خود، سه شاخص را در نظر گرفته است. اين شاخص‌ها شامل عامل تاثير (Impact factor or-If)، شاخص فوري (Immediately) و نيمه عمر استناد (Cited Half - Life) هستند [1]. در بين عوامل اشاره شده، عامل تاثير، يكي از سه شاخص استاندارد موسسه اطلاعات علمي (ISI) و از مهم‌ترين شاخص‌هاي مطرح در حيطه علم‌سنجي است كه اولين بار در سال 1995 توسط گاروفيلد بنيان‌گذار موسسه ISI مطرح شد. دو شاخص اصلي ديگر يعني شاخص فوري و شاخص نيمه عمر استناد، در مطالعات علم ‌سنجي در نقش شمارش برونداد انتشاراتي، به عنوان شاخص كمّي و شمارش استناد به عنوان شاخص كيفي است [2-1]. از اهداف بسيار مهم تعيين شده در سند چشم انداز بيست ساله ايران برخورداري از دانش پيشرفته، توانايي در توليد علم و فناوري، اتكا بر سهم برتر منابع انساني و سرمايه اجتماعي در توليد ملي، دست يافتن به جايگاه اول اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه‌ي آسياي جنوب غربي (شامل آسياي ميانه، قفقاز، خاورميانه و كشورهاي همسايه) با تاكيد بر جنبش نرم‌افزاري است كه درراستاي دستيابي به جايگاه فوق، نيازمند ايجاد تغييراتي همگام با تغييرات جهاني در نظام آموزشي وپژوهشي كشور است. در همين راستا پژوهش حاضر بر اين بود تا با بررسي و مقايسه مجلات تخصصي منتشر شده از نظر كمي و تعيين سه شاخص مهم علم سنجي (ضريب تاثير، شاخص فوري و شاخص نيمه عمر استناد) براي اين مجلات، پيشنهادهاي مناسبي به منظور ارتقاي وضعيت موجود ارايه دهد.

Objective (s): This was a comparative scientometric study of specialty journals, impact factor, immediacy factor and cited life-half of Iranian journals with selected countries in order to determine present condition of the Iran. Methods: All Iranian and selected countries ISI indexed journals were entered into the presnet comparative study. A checklist including country, journal title, journal subject, ISSN, ISI indexing year, impact factor, immediacy factor and journals cited life-half for years of 2009 and 2010, was applied for data collection. The journals were scored on a 3-point index for the first, second and third rank in each category. Ranking was carried out based on total score achievd by each country. Results: Three countries (Palestine, Kyrgyzstan and Afghanistan) did not have any specialized journal in the field of medical sciences or other sciences. However, Turkey, Pakistan and Iran had 448 (31.1%), 285(19.8%) and 185(12.8%) specialzed journals of total of 1440 journals in 2009 and 468 (31.05%), 291 (19.3%) and 203 (13.5%) of total of 1507 journals in 2010 respectively. Turkey, Pakistan and Iran with 22, 16 and 9 points were the first three countries among 25 countries studied. Conclusion: Paying attention to scientometrics such as papers permanent availability, quality and quantity of papers and ISI indexing are important issues for improving the present status of specialized journals in Iran.