تحليل وضعيت موجود استان سيستان و بلوچستان در به‌‌كارگيري رويكرد مديريت جامعه محور در مقابله با بلاياي طبيعي

Community participation in confronting natural disasters in Sistan va Baluchestan, Iran: a situational analysis

در رويكردهاي نوين مطرح در مديريت بحران، توجه به نقش ارزشمندي كه جامعه براي رويارويي با بحران‌هاي طبيعي براي خود قايل است از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. نخستين گام در نهادينه سازي«رويكرد جامعه محور»، بررسي وضعيت موجود جامعه به لحاظ مشاركت در فعاليت‌هاي جمعي در مقابله با بحران‌هاي طبيعي است. در مطالعه حاضر استان سيستان و بلوچستان به عنوان يكي از استان‌هاي بلاخيز كشور از نظر سازمان‌ها، نهادها و تشكل‌هاي فعال در زمينه بلاياي طبيعي مورد بررسي قرار گرفت تا ضمن ارايه تصويري از وضع موجود، وضعيت مشاركت كنوني جامعه براي مقابله با بلاياي طبيعي در اين استان مورد شناسايي قرار گيرد. اين مطالعه به صورت توصيفي تحليلي و در پنج مرحله انجام پذيرفت و در بخش‌هايي از مطالعه كه نياز به جمع‌آوري اطلاعات تكميلي بود از مطالعه كيفي (مصاحبه) استفاده شد. شناسايي سازمان‌هاي مسيول در زمينه مديريت بحران و بلاياي طبيعي، بررسي تاريخچه و علت تشكيل سازمان‌هاي مردم نهاد و غيردولتي فعال در زمينه مديريت بلايا، سابقه، گستره و ماهيت و روند فعاليت‌هاي انجام شده در حيطه بلايا و برنامه‌هاي آتي آن‌ها و ويژگي‌هاي اعضاي سازمان، موسسه و نحوه فعاليت آن‌ها از يافته‌هاي اين پژوهش بود. در اين استان تعدادي تشكل غيردولتي ثبت شده و ثبت نشده فعال در زمينه مقابله با بلايا وجود دارد كه نشانگر ظرفيت قابل ملاحظه استان براي انجام فعاليت‌هاي مشاركتي در زمينه مواجهه و كاهش خطرات ناشي از بلايا است. از اين رو لازم است مسيولان استاني ضمن اولويت بخشي به بلاياي طبيعي به‌عنوان يكي از مهم‌ترين مشكلات استان، به دنبال شيوه‌هاي مناسب براي جلب و هدايت مشاركت جامعه در مواجهه با بلايا باشند. جلب اعتماد و مشاركت مردم در انجام پروژه‌هاي كاهش خطرپذيري، سامان‌دهي گروه‌هاي داوطلب جامعه، تخصيص اعتبار براي تجهيز مردم براي مقابله با بحران‌ها، امكان آزادسازي و بسيج منابع محلي در صورت وقوع بلايا، آموزش همگاني و اطلاع‌رساني از جمله راهبردهايي است كه مي‌توان به كمك آن مشاركت جامعه براي مقابله با بلاياي طبيعي در اين استان را توسعه و ارتقا بخشيد.

Objective (s): The Sistan va Baluchestan province is one of the most important provinces in Iranian border and is considered as a disaster-prone area in the country. This study is a situational analysis of Sistan va Baluchestan community participation in confronting natural disasters. Methods: This descriptive-analytical research has been undertaken in five stages including the collection of data on: governmental organizations, non-governmental organizations, history, extent and trend of activities, the future programs, and quantity and quality of staff and members of organizations. The gap in information was collected using qualitative methods if necessary. Results: There were many active registered or non-registered NGO in Sistan va Baluchestan. We observed that even in pre-disaster phase they participate in disaster risk reduction activities. Conclusion: The governmental should pay attention to the important role of these NGOs as the most important stakeholders in confronting disasters.