بررسي ميزان و نحوه انتقال سيانور به شاخه راست رودخانه ساروق تكاب و پهنه بندي نتايج حاصله توسط سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS)

پيش زمينه و هدف: شاخه راست ساروق مهم‌ترين رودخانه شهرستان تكاب مي‌باشد كه در پايين دست كارخانه‌هاي استحصال طلاي موجود واقع شده است. سيانور نشتي از سدهاي باطله اين كارخانه‌ها مي‌تواند تهديدي جدي براي سلامت رودخانه باشد. اين مطالعه با هدف بررسي ميزان و نحوه انتقال سيانور به رودخانه انجام شده است. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه توصيفي- مقطعي، سيانيد كل به همراه پارامترهايي چون اكسيژن محلول آب، pH، كدورت، دما، كل جامدات محلول، هدايت الكتريكي آب، نيترات، آمونياك و سديم در 5 ايستگاه مستقر در طول رودخانه به طور ماهيانه طي فصول بهار و تابستان 1390 اندازه‌گيري شدند. غلظت سيانيد در ايستگاه‌ها مشخص و مقادير آن با استانداردها (mgl-1 07/0) مقايسه گرديد. محل نشتي سيانور به رودخانه شناسايي و تغييرات غلظت سيانيد در طول رودخانه بررسي شد. پهنه بندي غلظت سيانيد موجود در رودخانه در ايستگاه‌هاي مورد بررسي با استفاده از نرم‌افزار ARC GIS9.3 انجام شد. يافته‌ها: مقدار سيانور در ايستگاه‌هاي بالا دست كارخانه‌ها پايين‌تر از حد تشخيص (mgl-1002/0) بود درحالي‌كه بيشترين غلظت سيانيد (mgl-128/0) و سديم (mgl-193/74) در ايستگاه C (پايين‌تر از كارخانه پارس كاني) مشاهده گرديد. غلظت سيانور در ايستگاه D (پايين‌تر از كارخانه پويا زركان) افت ناگهاني داشت. ميانگين غلظت سيانور رودخانه در فصل پرآبي نسبت به فصل كم آبي بالاتر بود. بحث و نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج بدست آمده ريزش‌هاي جوي مي‌تواند باعث سرريز شدن محتويات سد باطله پارس‌كاني به رودخانه شود. نتايج اين مطالعه نشان داد كه ميزان سيانور آب رودخانه در نزديكي كارخانه‌هاي استحصال طلا بالاتر از حد استاندارد بوده و كنترل نشتي آن ضروري است.