تاثير كاربرد ساليسيليك اسيد بر بهبود عملكرد ريزافزايي گياه انگور رقم ’ياقوتي قرمز‘ در شرايط درون شيشه‌اي

Impact of Salicylic Acid on Micropropagation Efficiency of Grape (cv. ‘Yaghooti’) In Vitro

آزمايش حاضر با هدف بهبود راندمان محيط كشت‌هاي معمول براي استقرار و پرآوري ريزنمونه‌هاي انگور رقم ’ياقوتي قرمز‘ انجام گرفت. در آزمايش‌هاي مقدماتي محيط كشت موراشيگ و اسكوگ (MS) با نصف غلظت به همراه دو تنظيم كننده رشد معمول بنزيل آمينوپورين (BAP) و ايندول بوتيريك اسيد (IBA)، براي ريزافزايي مناسب تشخيص داده شد و از آن براي آزمايش اصلي استفاده شد. در آزمايش اصلي، ساليسيليك اسيد (SA) در غلظت‌هاي 0، 2، 4، 6، 8 و 10 ميكرومولار به محيط كشت بهينه، اضافه شد و اثر آن بر ويژگي‌هاي ريخت‌شناختي، زيست‌شيميايي و آنزيمي در گياه‌ها پژوهش شد. نتيجه‌ها نشان داد كه تيمار SA تا غلظت 8 ميكرومولار باعث بهبود كليه ويژگي‌هاي فوق در گياه انگور در شرايط درون شيشه‌اي شد ولي غلظت 10 ميكرومولار آن بر كليه ويژگي‌هاي اندازه‌گيري شده اثر منفي داشت. مناسب‌ترين تيمار، غلظت 6 ميكرومولار SA بود كه در مقايسه با شاهد، باعث افزايش وزن تر ساقه (24%)، وزن تر ريشه (27%)، طول ساقه (28%)، طول ريشه (54%)، مقدار قند احيا كننده (46%) و همچنين افزايش فعاليت آنزيم‌هاي كاتالاز (50%)، گاياكول پراكسيداز (32%) و آسكوربات پراكسيداز (73%) شد. از طرف ديگر، اين تيمار باعث كاهش شاخص‌هاي تنش اكسيداتيو شامل مالون دي آلدهيد (36%)، ساير آلدهيدها (27%) و هيدروژن پراكسيد (27%) شد. با توجه به نتيجه‌هاي به دست آمده مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه محيط كشت MS با نصف غلظت محيط مناسبي براي ريزافزايي انگور رقم ’ياقوتي‘ نمي‌باشد و گياه‌ها در اين محيط كشت در شرايط نوعي تنش و به احتمال تنش اسمزي قرار دارند و SA در غلظت 6 ميكرومولار قادر به خنثي كردن اثر اين تنش و افزايش معني‌دار راندمان ريزافزايي مي‌باشد.

Grape micropropagation is generally carried out using MS or half strength MS medium along with BAP for proliferation and IBA for rooting. Present experiment was conducted to improve the efficiency of present culture media. Preliminary experiments showed that the half strength MS was more effective than MS for the tested cultivar (‘Yaghooti’). Therefore, this medium was used to further improve the efficiency of micropropagation rate by testing salicylic acid (SA) at 0, 2, 4, 6, 8 and 10 µM added to culture medium. SA up to 8 µM improved morphological, chemical and biochemical parameters whereas, 10 µM had negative effects on recorded parameters. The most appropriate level of SA was 6µM which increased shoot fresh weight (24%), root fresh weight (27%), shoot length (28%), root length (54%), reducing sugars (46%) and also enhanced the activity of catalase (50%), guiacol peroxidaes (32%), and ascorbate peroxidase (73%) compared to the control. However, the oxidative parameters including malondialdehyde (MDA), other aldehydes and hydrogen peroxides were strongly reduced by 36%, 42% and 27%, respectively when 6µM SA was used. Thus, it is concluded that the half strength MS is not an appropriate medium for micropropation of tested cultivar as the cultures are under stress and 6 µM SA could effectively remove the stress and increased the efficiency rate of micropropagation.