اثر زمان برداشت ميوه بر مقدار روغن و تركيب اسيدهاي چرب دو رقم زيتون بومي ’ماري‘ و ’شنگه‘

Effect of Fruit Harvesting Time on Oil Content and Fatty Acid Profile of Two Endemic Olive Cultivars ‘Mari’ and ‘Shengeh‘

در اين پژوهش، تغييرهاي مقدار روغن ميانبر و تركيب اسيدهاي چرب روغن دانه و ميانبر در دو رقم زيتون بومي ’ماري‘ و ’شنگه‘ در طول فرايند نمو ميوه، در منطقه طارم زنجان بررسي شد. ميوه‌ها هر دو هفته يك بار از ارديبهشت تا آذر ماه برداشت و مقدار روغن ميانبر با دستگاه NMR و تركيب اسيدهاي چرب دانه و ميانبر اندازه‌گيري شد. نتيجه‌ها نشان داد كه صرف نظر از زودرس و ميان‌رس بودن به ترتيب رقم‌هاي ’ماري‘ و ’شنگه‘، مقدار روغن ميانبر به تدريج، با روندي سيگموييدي تا 150 روز پس از تمام گل افزايش يافت و پس از آن ثابت باقي ‌ماند. همچنين، اختلاف معني‌داري از نظر تركيب اسيدهاي چرب بين بافت‌ها و مرحله‌هاي نمو ميوه در هر دو رقم مشاهده شد. در طول فرايند نمو ميوه، الگوي بسيار متغيري در تركيب و نسبت اسيدهاي چرب غيراشباع اولييك و لينولييك اسيد و اسيد چرب اشباع پالميتيك اسيد در بافت ميانبر و در مقابل الگوي مشابهي در تغيير آن‌ها در بافت دانه بين دو رقم مشاهده گرديد. نسبت پايين اولييك به لينولييك اسيد و نسبت بالاي مجموع اسيدهاي چرب غيراشباع به اسيدهاي چرب اشباع دانه نشان داد كه تركيب اسيدهاي چرب روغن دانه نسبت به روغن ميانبر در طول نمو ميوه زيتون، از لحاظ كمي و كيفي متفاوت است. در مجموع، نتيجه‌هاي اين پژوهش نشان داد كه برهمكنش رقم، بافت تجمع دهنده روغن و مرحله نمو ميوه زيتون تركيب نهايي اسيدهاي چرب روغن را تعيين مي‌نمايد. تاثير قابل توجه زمان برداشت ميوه زيتون بر مقدار روغن ميانبر و تركيب اسيدهاي چرب روغن بافت‌هاي دانه و ميانبر نشان داد تعيين زمان بهينه برداشت ميوه در رقم‌هاي زيتون ضروري است.

In this study, the influence of fruit ripening on mesocarp oil content and fatty acid composition of kernel and mesocarp oil, grown in Tarom region of Zanjan was investigated on ‘Mari’ and ‘Shengeh’ olive cultivars. Fruits were harvested every two weeks from May to December. Mesocarp oil content was determined by dry matter using a Minispec NMR. The Kernel and mesocarp fatty acids recorded by Capillary Gas Chromatograph as well. The results showed that regardless of early and intermediate ripening of ‘Mari’ and ‘Shengeh’ cultivars respectively, oil content of mesocarp gradually increased until 150 days after full bloom. Statistically significant differences were observed for fatty acid composition among tissues, ripening stages, cultivars and their interactions. Evolution pattern of fatty acids during fruit ripening showed very different trends in mesocarp tissue of two cultivars while in the kernel it was very similar. In addition, during the ripening process, fatty acid composition in olive kernel was quantitatively and qualitatively, different from those in the mesocarp. Altogether, the results showed that the harvest time of olive fruits strongly affects mesocarp oil content and fatty acid composition of kernel and mesocarp tissues.