بررسي تركيب شيميايي، آزمون توليد گاز و تخمين انرژي قابل متابوليسم گونه Kochia prostrata در مراحل مختلف فنولوژي در مراتع نيمه‌استپي استان اردبيل

Chemical composition, gas production test and estimation of metalizoble energy for Kochia prostrata at different phenological stages in Semi-Steppic rangelands of Ardabil province

براي تعيين كيفيّت و قابليت هضم علوفه گونه Kochia prostrata [L.] Schrad. از دو منطقه نيور شهرستان اردبيل در ارتفاع 2000-1900 و مشگين شهر در ارتفاع 1400-1300 متري از سطح دريا در استان اردبيل، نمونه برداري انجام شد. در كل تعداد 18 نمونه از اين گونه در سه مرحله فنولوژيك شامل رشد رويشي، گل دهي و بذردهي برداشت شد. تركيبات شيميايي، قابليت هضم آزمايشگاهي و آزمون توليد گاز در زمان هاي 0، 2، 4، 6، 8، 12، 24، 48، 72 و 96 ساعت تعيين شد. مقدار گاز توليدي و فراسنجه هاي آن با استفاده از مدل P= a+b(1-ect) اندازه گيري و تخمين، براي مقايسه فراسنجه هايي مانند a، b، c و مقادير انحراف معيار از آزمون دانكن در سطوح احتمال يك و 5 درصد استفاده شد. نتايج نشان داد در مرحله رشد رويشي، پروتيين خام بيشتر و ديواره سلولي كمتر است. توليد گاز در مرحله اول رشد، بيشتر و مقدار آن از بخش محلول و نامحلول در مرحله رويشي در دو منطقه مشگين و نيور به ترتيب 97/64، 69/63 ميلي ليتر به‌دست آمد، انرژي قابل متابوليسم در مرحله رشد رويشي براي منطقه مشگين و نيور به ترتيب 20/2، 18/2 مگاكالري بر كيلوگرم ماده خشك برآورد شد. با پيشرفت مراحل رشد گياه، ميانگين مقادير ماده خشك، پروتيين خام، خاكستر خام و چربي خام كاهش معني‎داري (01/0 > p) نشان داد و بر ميانگين مقادير ديواره سلولي، ديواره سلولي بدون همي‎سلولز و ماده آلي افزوده ‎شد. در كل تفاوت معني داري در انرژي قابل متابوليسم، قابليت هضم و توليد گاز اين گونه در بين دو منطقه نيور و مشگين مشاهده نشد. در مقايسه اثر متقابل مرحله، منطقه و ارتفاع، هر چند اثر مرحله يا ساير موارد تفاوت معني داري به صورت موردي نشان دادند، ولي در كل اختلاف معني داري مشاهده نشد. انرژي قابل متابوليسم در مرحله رشد رويشي بيشتر از مراحل بعد بود، زيرا پروتيين خام و كربوهيدرات هاي محلول گياه در مرحله رويشي بيشتر بوده است، در نتيجه بهترين زمان چرا در مراتع نيمه استپي اردبيل در مرحله تكميل شدن رشد رويشي است.

Eighteen forage samples of Kochia prostrata [L.] Schrad at three phenological stages of vegetative growth, flowering and seeding were collected to determine the quality and digestibility of the species. Forage samples were collected from 2 regions of Neour (Ardabil province) with 1900 to 2000 meter above sea level and MeshginShahr with 1300 to 1400 meter above sea level. Chemical composition and lab digestible capability of the samples were determined, and gas test was performed at the time of 0, 2, 4, 8, 12, 24, 48, 72 and 96 hrs. The amount of produced gas and related parameters were measured and estimated using P=a+b(1-ect) formula. The Dunkan test was used to compare a, b and c values in various treatments. According to the results, the amount of crude protein was significantly higher in the vegetative growth stagecompared to other two phonological stages. The amount of produced gas of forage samples was relatively high in vegetative stage. The produced gas from soluble and insoluble sections of forage samples collected from MeshginShahr and Neour rangelands were 64.97 and 63.69 ml, respectively. Metabolizable energy per kg dry matter of forage samples at the vegetative growing stage collected from MeshginShahr and Neour were 2.20 and 2.18 M cal, respectively. By development of phenological stages, the mean amount of dry matter, crude protein, ash, and crude fiber were decreased, significantly (P < 0.01), however the mean amount of ADF, NDF and OM were increased. Overall, there were no significant differences between the amount of metalizoble energy, digestibility and gas production of forage samples from two study regions. Metalizoble energy was higher in vegetative growth stage in comparison with other two stages due to, higher crude protein and soluble carbohydrate content at this stage. In conclusion, the best time for the studied species to begin grazing in semi-steppic rangelands of the Ardabil province is toward end of vegetative growth of the species.