بررسي اثر نسبي فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات بر نابرابري جنسيّتي (مطالعه بين كشوري بازار كار)

The Relative effect of Information & Communication Technology on Gender Inequality A Labor Market, Cross Country Approach

طي دو دهه اخير، به قابليت‌هاي فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در كاهش نابرابري جنسيّتي شديداً تاكيد شده است. به‌گونه‌اي كه به شكل‌گيري اين فرضيه منجر شده كه (حتي) تفاوت‌هاي ميان كشورها در ساير حوزه‌هاي موثر بر نابرابري جنسيّتي با استفاده مطلوب از اين فناوري تا حدي جبران‌پذير است، اما طيف جديدي از بررسي‌ها با رد اين فرضيه، ضمن تاييد نقش شايان توجه فاوا بر كاهش نابرابري جنسيّتي به اصلاح ديدگاه غالب در ارتباط با عوامل موثر بر شكاف جنسيّتي توجه كرده و بيش‌ترين اثر را كماكان براي عوامل ساختاري (اجتماعي، فرهنگي و... ) قايل شده‌اند؛ به‌گونه‌اي كه حتي با بهره‌گيري از فاوا نيز جبران‌پذير نيست. مطالعه حاضر با هدف توسعه و تكميل اين مطالعات با تاكيد بر نابرابري جنسيّتي در بازار كار انجام شده است. بدين نحو كه اثر نسبي فاوا در مقايسه با منتخبي از متغيرهاي موثر ديگر بر مشاركت زنان در بازار كار، در قالب يك الگوي اقتصادسنجي پايه براي دو گروه از كشورهاي توسعه‌يافته و در حال توسعه (از جمله ايران)، براي دو دوره زماني 9-1990 و 8-2000 و با استفاده از روش داده‌هاي تلفيقي آزمون شده است. نتايج حكايت از آن دارد كه به‌رغم اثر معنادار فاوا بر كاهش نابرابري جنسيّتي در قالب افزايش سهم زنان در بازار كار، اين اثر در هر دو گروه كشورها در مقايسه با اثر عوامل ساختاري در رتبه دوم قرار دارد. گويي فاوا به‌عنوان يك مكمل در كنار ساير عوامل كاهش نابرابري جنسيّتي را تسهيل كرده است.

ِِDuring the past two decades the Information and Communication Technology (ICT) capabilities in gender inequality reduction have been greatly emphasized in the manner that such capabilities led to a common sense hypothesis that ICT would be able to compensate some other determinant factors of women participation in society. But recent studies, however, despite confirming a significant impact of ICT on reducing gender inequality suggest that the structural factors have much more (or the greatest) impact on gender inequality than ICT. This paper is to assess the above proposition, while emphasizing woman participation in labor market. To do that we developed a basic econometric model and estimated it through Panel Data technique separately for 1990- 2008 as long run and 1990- 99 & 2000-08 as short run periods for selected groups of developed and developing countries (including Iran). Although the results imply that ICT has had significant effect on increasing women share in labor market, yet the effect of structural factors (such as social & cultural ones) is more significant. It seems that ICT as a complementary factor (besides structural ones) could facilitate elimination of gender inequality.