تحليل فضايي شاخص هاي توسعه و وضعيت سنجي نماگرهاي آن در استان خوزستان

situation assessment and spatial analysis of development indices in Khuzistan provinence

پژوهش حاضر وضعيت سنجي و تحليل فضايي تعدادي از نماگرهاي توسعه شهرستان هاي استان خوزستان را مورد توجه قرار داده است. هدف پژوهش بررسي ميزان برخورداري شهرستان هاي استان نسبت به همديگر، از طريق شاخص هاي انجام برنامه ريزي هاي يكپارچه بوده است. تحقيق از نوع كاربردي- كمي است و به روش تحليلي – توصيفي با استفاده از 45 شاخص و در چارچوب روش هاي شاخص بندي و روش اصلاح شده تحليل مولفه هاي اصلي است كه سعي شده به تحليل سطوح برخورداري شهرستان هاي استان خوزستان پرداخته شود. نتايج روش شاخص بندي نشان مي دهد كه 65 درصد شهرستان هاي استان در سطوح محروم و بسيار محروم قرار دارند و اين شهرستانها 57/38 درصد از مجموع شاخص تركيبي را به خود اختصاص داده اند. روش اصلاح شده تحليل مولفه هاي اصلي نشان مي دهد كه 5 درصد شهرستان ها در سطح بسيار برخوردار، 5 درصد در سطح برخوردار، 20 درصد در سطح تاحدودي برخوردار، 50 درصد درسطح محروم و 20 درصد در سطح بسيار محروم قرار دارند. نتايج روش اصلاح شده تحليل مولفه هاي اصلي نشان مي دهد كه هرچند 70 درصد شهرستان هاي استان در سطوح محروم و بسيار محروم قرار دارند، سهم شهرستان هاي مذكور از مجموع شاخص تركيبي 04/39 درصد است. در مجموع يافته هاي پژوهش با بهره گيري از تكنيك شاخص بندي و روش اصلاح شده تحليل مولفه هاي اصلي با تاييد يافته هاي يكديگر، نشان مي دهد كه شهرستان اهواز در مطلوب ترين و شهرستان لالي در نامطلوب ترين حالت از نظر برخورداري از نماگرهاي مورد نظر قرار دارند، اين مهم جهت برنامه ريزي هاي توسعه آتي در منطقه را تبيين مي نمايد.

The current research aims at the spatial evaluation and analysis of few development indices of the cities in Khuzestan Province. The major goal of this study is to analyze the cities’ competition rate of given indices in comparison with each other, in order to carry out integrated programming. This is an applied-quantitative study which takes use of 45 indices as well as the indexing methods and modified major factor analysis method, with the aim of determining the fruition rate of the cities in this province. The findings of the indexing method shows that 65% of the cities are at the level of “deprived” or “very deprived” which devote 38.57% of the total synthetic index to themselves. The modified major factor analysis shows that 5% of the cities of the province are at the level of “very propitious”, 5% of the cities are at the level of “propitious”, 20% of the cities are among “somewhat propitious”, 50% are included at the level of “deprived”, and 20% of them are at the level of “very deprived”. The findings of the modified major factor analysis method indicate that even though 70% of the cities in this province are at the level of “deprived” or “very deprived”, the share of the mentioned cities from the synthesis index is 39.04%. Generally, using the indexing techniques and modified major factor analysis method, the findings of this research show that the city of Ahvaz is the most appropriate and the city of Lali is the least appropriate one according to their fruition rate of the studied indices.