بررسي ذكر و ياد خدا به عنوان يكي از شاخصه‌هاي اُنس با قرآن و تاثير آن در تربيت اخلاقي

God’s Remembrance and Invocation as an Indicator of Attachment to the Quran and its Impact on Moral Education

ذكر، دعا و عبادت از جنبه‌هاي مهم انس با قرآن هستند كه هر سه جنبه تربيتي داشته و در تمامي ابعاد تربيت انسان به خصوص در تربيت اخلاقي وي تاثير بسزايي دارند. در اين مقاله به منظور بررسي موضوع پژوهش از رويكرد درون ديني استفاده شده است، يعني موضوعات قرآني و احاديث ايمه اطهار(ع) را با روش تحليلي و استنادي، به فعاليت‌هاي تربيتي مرتبط كرده، سپس با تبيين مفهوم تربيت اخلاقي، انس با قرآن را همانند روشي در تربيت اخلاقي مطرح نموده و به بررسي اين مقوله پرداخته شده است. نتايج حاصل از اين تحقيق بيانگر اين مطلب است كه تنها خداوند به تمامي راه‌هاي فلاح و رستگاري انسان عالم است و از آنجا كه از طريق وحي با انسان سخن مي‌گويد، مهم‌ترين راه شناسايي عوامل سعادت و هدايت انسان، انس با قرآن و شنيدن كلام وحي است. در ديدگاه اسلامي برقراري ارتباط با خدا و حفظ آن، هدف غايي در تربيت اسلامي است، لذا همه فعاليت‌هاي انساني، مثل كارهاي روزانه، به عنوان ذكر و عبادت جهت رسيدن به قرب الهي تلقي شده و اُنس با قرآن به عنوان مهمترين راه كار آن معرفي شده است. از آثار انس با قرآن مي‌توان به ايجاد اُنس يعني نمايان شدن اثر جمال حق بر بنده، پرورش عقل، ايمان و روح عبوديت، بندگي خدا، شرافت نفس و چيره شدن بر بي ميلي فرد به عبادت و بيدار شدن فطرت خداجوي انسان اشاره كرد. در اين ميان انسان‌ها در برخورد با ذكر، به سه دسته تقسيم مي‌شوند؛ مومنين، منافقين و كافرين كه در متن مقاله به بررسي بيشتر آن پرداخته شده است.

Acts of worship, invocation and prayer are among important aspects of one’s attachment to the Quran, and play an effective part in the moral education of mankind. To examine the issue, the article has used the intra-religious approach by referring to Quranic themes and the infallible Imams’ traditional in an analytical way and relating those to educational activities. Then by defining moral education, it has presented attachment to the Quran as a method of moral education. The result show that only God knows the way of human salvation and since his communication with humans is through Revelation of his Ayas, the best way of recognizing the true path of happiness is trough familiarity with the Quran and heeding its injunction. In Islamic view, establishing a sustained connection with God is the ultimate goal of Islam, hence all human actions including his everyday life, are but acts of worship and invocation that aim at reaching proximity with God, and attachment to the Quran is at its top. Among the effects of this kind of attachment are signs of divine beauty on the servants of God, Development of intellect, faith and devotional servitude, honesty, God-seeking disposition and overcoming one’s unwillingness of worship. Concerning humans’ tendency to the acts of worship and supplication, they are of their groups: the believers, the hypocrites and the unbelievers, which are all being elaborated in the article.