تحليل ناپايداري ‌هاي حاصل از نهشته هاي يخچالي در حوضه رود زاب كوچك

Analysis of Glacial Deposits Instability in Zab Kouchak Basin

حوضه رودخانه زاب كوچك بويژه در ارتفاعات غربي و شمالي در دوره هاي يخبندان قلمرو فعاليت يخچالي بوده و آثار كاوشي اين يخچال ها به صورت سيرك ها و دره هاي يخچالي برجاي مانده است. اثر ديگر يخچال ها در اين حوضه ته نشين شدن نهشته هاي يخچالي بر روي دامنه ها و بستر رودها مي باشد كه امروز سبب وقوع حركات دامنه اي مي شود. اين پژوهش بر اساس نقشه هاي توپوگرافي 1:50000، داده هاي راداري سنجنده Aster با پيكسل هاي 30 متري، تصاوير LISS III و Pancromatic از ماهواره‌ي IRS هند، داده هاي اقليمي سال هاي 1387 ـ 1365، محدوده نهشته هاي يخچالي تعيين گرديد و سپس عوامل موثر در ناپايداري اين نهشته هاي شناسايي شد. براي به دست آوردن شرايط تركيب مناسب لايه ها در پهنه بندي ناپايداري ها از روش تركيب وزني استفاده شده است؛ زيرا در اين روش امكان استفاده از متغيرهاي ناهمسان، مقايسه آن ها و همچنين ارايه ضريب براي هركدام از متغيرها وجود دارد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه در حوضه زاب كوچك پتانسيل بالايي در ناپايداري دامنه اي وجود دارد. قلمرو با ناپايداري زياد و خيلي زياد بر دامنه هاي سيرك هاي يخچالي و دره هاي منتهي به اين سيرك ها قرار دارد. همچنين تراس‌هاي به وجود آمده در حواشي دره‌هاي رود بستر ناپايداري دارد. بويژه در تراس‌هاي برجاي مانده در ارتفاع 1600 متري در روستاي سيلوه و بالادست آن در نزديكي روستاي زيوكه و ماشكان كه از نهشته هاي يخچالي مي‌باشند، بيشتر مساحت ناپايدار منطقه را تشكيل داده است. مخروطه‌افكنه‌ها و تراس‌هاي رودخآن هاي اين حوضه امروزه در معرض تغييرات شديد قرار گرفته است. ماهيت نهشته هاي يخچالي از يك طرف و تحريك‌پذيري آن ها از طريق فعاليت‌هاي اقتصادي انسان از طرف ديگر، شرايط مخاطره‌آميزي را ايجاد نموده است، به طوري كه زمين‌هاي كشاورزي كه روي تراس‌ها به وجود آمده دچار رانش هستند. ريزش هاي متعدد در دره‌هاي حاشيه‌ي جاده اتفاق افتاده است كه در هنگام بارندگي، جلوي آب و مواد همراه را تا اندازه‌اي سد مي‌كند و طغيان ناگهاني آب ها مي‌تواند جاده‌ي ارتباطي و پل‌هاي آن را تهديد كند. مراكز پرورش ماهي و سكونتگاه هاي روستايي ساخته شده در كنار رودخانه و روي نهشته هاي سست يخچالي در معرض خطر ناپايداري زمين قرار دارند.

Glacial activity has been existed in Zab Kouchak river Basin especially in western and northern highlands during glacial periods and works digging of the glaciers are remained as circus and glacial valleys. Other glaciers works in the basin are being deposited glacial sediments on the slopes and river beds which causing mass movements. In the research was determined domain of glacial deposite by using Topographical maps 1:50000, Radar data of Aster Sensor, LISS III and Pancromatic images of IRS Satelitte and climatic data during 1365-1387. Weighted Sum analyst was carried out in order to determine zones of instability in Zab Kouchak Basin, because of using different variables, compared their and also coefficients are presented for each of the variables. The result showed that there is high unstable in Zab Kouchak Basin. High and very high unstable domains are conformity with slopes of cirques and valleys end to cirques. Also the terraces on the edge of river valleys are unstable. Especially the terraces remained at altitude of 1600 meters in Silveh village and Zivkeh and Mashkan villages near the upstream which is formed glacial deposits are the most unstable parts of the area. Fans and terraces of this river basin were exposure drastic changes. The nature of the glacial deposits and irritability of their through human economic activities have created hazardous conditions, so that Land on the terraces are affected by landslides. Several falls has occurred in valleys of the edge roads which during rainfall to dam front of water and with material and a sudden flood waters can threaten roads and bridges. Fish breeding centers and rural settlements along the river and on the loose glacial deposits are at risk of land instability