برآورد و پهنه بندي تابش خورشيدي دريافتي در سطح افقي با استفاده از پارامترهاي اقليمي در محيطGIS مطالعهموردي: استان آذربايجان-شرقي

Estimating and Classification Solar Radiation On Horizontal Surfaces Using Climatic Parameters in GIS (Case Study: East Azarbaijan province)

تابش خورشيد رسيده به زمين به عنوان يكي از عوامل مورد نياز براي مطالعات منابع آب، محيط زيست، كشاورزي و پوشش هاي نباتي، معماري همساز با اقليم، طراحي سيستم هاي استفاده از انرژي هاي پاك و موارد متعدد ديگر، كاربرد گسترده اي دارد. اين عامل در تمام ايستگاه هاي هواشناسي اندازه گيري نمي شود و از اين رو روش هاي تجربي زيادي براي برآورد آن با استفاده از پارامترهاي هواشناسي، نجومي و جغرافيايي ارايه شده است. هدف از اين مطالعه برآورد ميزان تابش كل رسيده به سطح افقي با استفاده از عناصر اقليمي (كمينه، بيشينه و ميانگين دما، كمينه رطوبت، ابرناكي آسمان و ساعات آفتابي) و پهنه بندي آن در گستره استان آذربايجان شرقي مي باشد. بدين منظور از داده هاي ماهانه تابش خورشيد اندازه گيري شده در ايستگاه تبريز طي سال هاي 2001 تا 2006 براي مدل سازي و براي برآورد ميزان تابش هم از داده هاي اقليمي 6 ايستگاه سينوپتيك در سطح استان طي سال هاي 1987 تا 2007 استفاده شد. با به دست آوردن ضرايب رگرسيون چند متغيره به آزمون صحت مدل و بررسي خطاهاي آن پرداخته شد. پس از اطمينان از صحت مدل، لايه هاي مورد نياز در محيط GIS ايجاد و با اعمال ضرايب مدل رگرسيون در لايه هاي ايجاد شده، ميزان تابش كل رسيده به سطوح افقي در سطح استان مورد محاسبه قرار گرفت. با توجه به نقشه هاي توزيع تابش ماهانه در سطح استان، الگوي تابش در استان به چهار مقطع زماني، فصل زمستان، بهار، تابستان و پاييز تقسيم گرديد. نتايج نشان داد كه كمترين ميزان تابش مربوط به ماه ژانويه و بيشترين ميزان آن مربوط به ماه ژوين مي باشد. توزيع تابش سالانه استان از جنوب غربي به شمال و شمال شرقي روند كاهشي نشان مي دهد. ميانگين تابش سالانه در استان، 4244 وات بر متر مربع در روز برآورد گرديد. دامنه تغييرات تابش سالانه استان 443 وات بر متر مربع در روز و ضريب تغيير پذيري مكاني آن 2 درصد مي باشد.

Solar radiation reached to ground as one of the essential factors for studies of water resources, environment, agriculture and vegetables coverage, architectural harmony with the climate, designing the systems for use of clean energy and other numerous cases, has a wide application. This factor not be measured in all meteorological stations and therefore presented a lot of empirical methods for it estimating by use the meteorological, astronomical and geographical parameters. The purpose of this study is estimating the total amount of radiation reached to horizontal surface using climate parameters (minimum, maximum and average temperature, minimum humidity, sky cloudy, sunny hours) and it’s classification in Eastern Azarbaijan province. Thus, the measured monthly data of solar radiation in Tabriz station during 2001 to 2006 years were used for modeling and the climatic data of 6 synoptic stations in the province during 1987 to 2007 were used to estimate the amount of radiation. By calculating multiple regression coefficients the accuracy of the model Were analyzed Then, required layers in GIS environment were created and by apply the regression model coefficients in created layers, the total amount of radiation an horizontal surfaces in the province was estimated. According to the distribution of monthly radiation maps at the province width, the radiation pattern in the province divided to four period: winter season, spring, summer and autumn. The lowest radiation amount is in January and most radiation amount is in June. Distribution of annual radiation in state shows the reduction process from the South West to the north and northeast. Average annual radiation in the province, is 4244 W/m2/day. Amplitude changes of annual radiation in province is 443 W/m2/day and it’s spatial variability coefficient is 2 percent.