استخراج و اندازه گيري تغييرات مورفولوژيكي رودخانه كشكان ناشي از برداشت منابع شن و ماسه

Morphological Changes Detection and Measuring over the Kashkan River Due to River Gravels and Sand Resources Mining

برداشت منابع رودخانه‌اي از بستر وكناره‌هاي رودخانه‌ها هم‌زمان با رشد شهرنشيني سرعت فزاينده‌اي يافته است. اين برداشت‌ها همواره با تغييراتي در مورفولوژي و شكل هندسي رودخانه‌ها همراه بوده است. در اين پژوهش تغييرات مورفولوژيكي بخشي از رودخانه كشكان در شهرستان خرم آباد در استان لرستان از پل باستاني كشكان تا روستاي چم داود به طول 14 كيلومتر كه بر اثر برداشت منابع شن و ماسه از بستر رودخانه به وجود آمده، مورد بررسي قرار گرفت. براي نمايش و بررسي تغييرات در‌هاي رود و تغييرات عرض بستر طي زمان و همچنين بررسي اثرات برداشت مواد شن و ماسه‌اي از بستر رود، تغييرات از طريق عكس‌هاي هوايي سال 1381 و تصوير ماهواره P5 سنجنده كارتوست مربوط به سال (1388)، 2009، (با فاصله زماني 8 سال) مورد بررسي قرار گرفت. با ترسيم دو لايه‌ي وكتوري رود در دو محيط نرم‌افزاريArc GIS و Auto CAD، اطلاعات عرض بستر در محل خميدگي‌ها، آزيموت جابه‌جايي رود در محل هر خم، بالاترين وپايين‌ترين شعاع دايره مماس بر رودخانه در دوبازه زماني محاسبه و به دست آمد و طي آن تغيييرات ايجاد شده، در بازه زماني 8 ساله در رودخانه مورد مطالعه، مقايسه، محاسبه و مورد تحليل قرار گرفت. همچنين با انجام پژوهش‌هاي ميداني از رودخانه مورد مطالعه، ميزان اين تغييرات مورد بررسي دقيق‌تري قرار گرفت. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد كه بسياري از خم‌هاي رود ناشي از برداشت شن و ماسه طي يك دوره كوتاه برداشت به وجود آمده‌اند و مقررات و قواعد موجود برداشت براي جلوگيري از تغييرات غير منتظره در منطقه كافي نيستند.

By developing urbanization and simultaneous of it, exploitation river resources from bed and banks of rivers speeded up increasingly. This expoit accompanied by changes in morphology and geometry of rivers. In this research we investigate geomorphological changes in parts of Kashkan River in Khoramabad county in Lorestan province from old Kashkan bridge to Cham Davood village along 14 km, which caused by removal of sand and gravels of the river bed. We used aerial photos of 1381 and satellite images of P5, Cartosat (for 2009) by an- eight -years time resolution to find and survey changes in river bends and bed width. By drawing two vector layers for river bed in two software environments of ARCGIS and AutCad, we calculated and get information on bed width in bendings of river, changes in Azimuth of river bends, the highest and the lowest radius of contact circles on rivers in two time intervals. During these investigations we detect changes during an- 8- year intervals in the river bed and compared changes. Field surveys and observations completed our research. Research shows that many bendings in river course caused by harvesting of gravel and sands during a short period of harvesting time, and regulations and rules of harvesting aren’t sufficient for protecting area from unexpected environmental changes.