تاثير مداخله ارتقا دهنده ادراك بيماري بر كيفيت زندگي بيماران همودياليزي: كارآزمايي باليني

Effect of Illness Perception Promoting Intervention on Quality of Life of Hemodialysis patients: a Clinical Trial

زمينه و هدف: ارتقا ادراك بيماري مي‌تواند نقش مهمي در ارتقا كيفيت زندگي بيماران تحت همودياليز داشته باشد. با توجه به شيوع بالاي بيماري كليوي در ايران و اهميت درك بيماران همودياليزي از بيماريشان و تاثيري كه مي‌تواند در كيفيت زندگي داشته باشد، اين مطالعه با هدف تعيين تاثير مداخله ارتقا دهنده ادراك بيماري بر كيفيت زندگي بيماران تحت همودياليز انجام شده است. روش بررسي: اين پژوهش از نوع كارآزمايي باليني و با طرح پيش‌آزمون پس‌آزمون در گروه‌هاي كنترل و مداخله بود. با رعايت ملاحظلات اخلاقي، 71 بيمار تحت همودياليز در دو گروه كنترل (33=n) و مداخله (38n=)، پيش‌آزمون كيفيت زندگي را تكميل نمودند. سپس بيماران گروه مداخله به مدت شش هفته و هر هفته يك جلسه 45 دقيقه‌اي مداخله ارتقا دهنده ادراك بيماري را دريافت كردند. در نهايت هشت هفته بعد از اتمام مداخله، بيماران دو گروه پس‌آزمون كيفيت زندگي را تكميل نمودند. ابزار جمع‌آوري داده‌ها شامل پرسشنامه كيفيت زندگي بيماران دياليزي (KDQOL-SFTM) بود. روايي و پايايي اين پرسشنامه در جمعيت ايراني تاييد شده است. يافته‌ها: اگر چه مداخله توانست كيفيت زندگي بيماران را در ابعاد وضعيت شغلي، تشويق كادر دياليز، نقش جسمي ، درد، سلامت عمومي و نقش عاطفي ارتقا دهد، در مقايسه دو گروه تنها در وضعيت شغلي (04/0p=) و نقش عاطفي (03/0p=) اختلاف معني‌دار مشاهده شد. نتيجه‌گيري: مداخله ارتقا دهنده ادراك بيماري تنها ابعاد محدودي از كيفيت زندگي در بيماران تحت همودياليز را ارتقا داد. نياز به مطالعات بيشتر در زمينه تاثير مداخله ارتقا دهنده ادراك بيماري بر كيفيت زندگي بيماران وجود دارد.

Background and Objectives: Promoting illness perception could improve quality of life in hemodialysis patients. According to the high rates of renal diseases and hemodialysis in Iran, and importance of illness perception in these patients, this study assessed the effect of an illness perception promoting intervention on quality of life of hemodialysis patients. Materials and Methods: In this clinical trial, 71 hemodialysis patients were randomly allocated into two control (n=33) and intervention (n=38) groups. The patients in the intervention group received the illness perception intervention through 45-minute sessions per week for six weeks. Eight weeks later, patients in both groups completed the post test questionnaire of quality of life (KDQOL-SFTM). This questionnaire is reliable and valid for Iranian population. Results: Although the illness perception promoting intervention could enhance the quality of life of patients in dimensions of job situation, dialysis staff encouragement, physical role, pain, public health and emotional role, there were only significant differences between the two groups in job situation (p=0.04) and emotional role (p=0.03) dimensions on the patlentsʹ satisfaction from rules and regulations and the teaching methods (P < 0.05). Conclusion: Illness perception promotion interventions can improve only limited dimensions of the quality of life in hemodialysis patients. Further studies are needed to assess the effectiveness of illness perception promoting intervention on quality of life.