هنجارهاي اندازه هاي پيكري، تركيب بدني و شيوع اضافه وزن و چاقي در جمعيت هاي شهري ايران

Norms of anthropometric, body composition measures and prevalence of overweight and obesity in urban populations of Iran

زمينه و هدف: تدوين هنجارهاي ملي براي اندازه هاي پيكري و تركيب بدني و نيز تعيين شيوع اضافه وزن و چاقي به دليل ارتباط آن با بيماري هاي مزمن از ضروريات جوامع امروزي است. اين پژوهش با هدف تهيه ي اين هنجارها در جمعيت هاي شهري ايران طراحي و اجرا شد. روش بررسي: در اين پژوهش مقطعي كه از نوع توصيفي – تحليلي بود، 991 نفر مرد و 1188 نفر زن با دامنه سني 15 تا 64 سال به شيوه در دسترس از شهرهاي اردبيل، اصفهان، اهواز، تهران، رشت، كرمان و مشهد فراخوان شدند. شاخص توده ي بدن (BMI)، دور كمر (WC)، نسبت دور كمر به لگن (WHR)، نسبت دور كمر به قد (WHtR) و درصد چربي بدن آزمودني ها اندازه گيري شد. داده ها با استفاده از آزمون هاي t مستقل، ضريب همبستگي جزيي تعديل شده و تحليل واريانس يك طرفه در نرم افزار SPSS تجزيه و تحليل شدند. يافته ها: با توجه به اندازه هاي BMI، 49% مردان و 53% زنان داراي اضافه وزن يا چاقي بودند كه 2/10% مردان و 6/18% زنان چاق بودند. در هر گروه سني، مردان درصد چربي كمتري نسبت به زنان داشتند (001/0 > P). در هر دوي مردان و زنان شيوع اضافه وزن در ميان رده ي سني 49-40 سال و شيوع چاقي در رده ي سني بالاي 50 سال بيشتر از سنين ديگر بود. نتيجه گيري: يافته هاي پژوهش حاضر ضمن ارايه ي هنجارهاي ملي، شيوع بالاي اضافه وزن و چاقي عمومي و شكمي را در هر دو جنسيت در جمعيت هاي شهري ايران نشان داد كه بيانگر لزوم ارزيابي هاي مستمر و ارايه ي برنامه هاي مداخله اي در جهت كنترل و پيشگيري از اختلال هاي مرتبط با چاقي مانند ديابت مي باشد.

Background and aim: Codifying national norms for anthropometric and body composition measures and determining the prevalence of overweight and obesity, which are associated with chronic diseases, are necessary for every society. The purpose of the study was to determine the prevalence and distribution of these norms in city population in Iran. Methods: This cross-sectional descriptive-analytical study was conducted with convenience sampling among 991 men and 1188 women aged between 15 to 64 years old. The population was from Ahvaz, Tehran, Raht, Kerman and Mashhad .Body mass index (BMI), waist circumference (WC), waist-to-hip ratio (WHR), waist-to-height ratio (WHtR) and percentage of body fat were measured. Data were measured using independent t-test, coefficient correlation and one way variance in SPSS software. Results: Based on BMI, more than 49% of men and 53% of women were either overweight or obese, while 10.2% of men and 18.6% of women were obese. The prevalence of overweight was more in women (P < 0.001). In both men and women, the prevalence of overweight was greater among 40-49 year olds and the prevalence of obesity was greater among those 50+ years. Conclusion: The study provided national norms and highlighted the high prevalence of general and abdominal overweight and obesity in both sexes of urban populations of Iran and provided evidence to support the establishment of intervention programs to manage and prevent obesity-related disorders such as diabetes.