شبيه‌سازي اثر هم‌زمان تنش‌هاي شوري و خشكي بر عملكرد دانه برنج رقم هاشمي

Simulation of simultaneous effect of salinity and drought stresses on grain yield of rice cv. Hashemi

در اين آزمايش اثر هم‌زمان تنش‌هاي شوري و خشكي و حد آستانه تحمل اين تنش‌ها براي برنج رقم هاشمي در سال 1389 در موسسه تحقيقات برنج كشور (رشت) مورد بررسي قرار گرفت و بهترين مدل برآورد كاهش جذب آب در شرايط وقوع هم‌زمان تنش‌هاي شوري و خشكي تعيين گرديد. تيمارهاي آزمايشي شامل آبياري در سه سطح غرقاب دايم با ارتفاع 3 سانتي‌متر، دورهاي آبياري 4 و 8 روز و شوري در پنج سطح (1، 2، 3، 4 و 5 دسي‌زيمنس بر متر) بودند كه در قالب فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار اعمال شدند. نتايج نشان داد كه براي گياه برنج رقم هاشمي، حد آستانه كاهش عملكرد در اثر تنش خشكي، 80 درصد رطوبت اشباع خاك است. براي حد آستانه تنش شوري نيز، هدايت الكتريكي عصاره اشباع خاك 83/2 دسي‌زيمنس بر متر بود كه نشان دهنده حساسيت اين رقم به شوري است. بهترين مدل در پيش‌بيني تابع كاهش جذب آب در شرايط تنش‌هاي شوري و كم آبياري، مدل همايي و فدس بود. در اين مدل با تفاضل فشار اسمزي آستانه كاهش عملكرد از مقدار مكش آب در نقطه پژمردگي دايم، اثر توام خشكي و شوري كم‌تر از مجموع و يا حاصلضرب هر يك از اين تنش‌ها فرض شده است. به نظر مي‌رسد در شرايطي كه تنش‌هاي خشكي و شوري متوازن نيستند نيز پاسخ مدل به واقعيت نزديك‌ و توانايي پيش‌بيني مقادير پايين عملكرد نسبي وجود داشته باشد.