ملاك هاي نقد متن حديث براساس منابع روايي فريقين

Hadith Textual Criticism Criteria Based on Fariqain Sources

در دو حوزه مي‌توان به نقد حديث پرداخت؛ حوزه متن و سند. در خصوص نقد سندي حديث تلاش‌هاي متعددي در طول قرون متمادي صورت گرفته و از آنجا كه اين روش از جمله روش‌هاي سنّتي نقد حديث است، در حديث پژوهي سابقه‌اي ديرينه دارد. اما در خصوص نقد متني حديث تلاش‌هاي اندكي صورت گرفته و همچنان ملاك‌ها و معيارهاي اين نوع نقد مشخص و متمايز نشده است. در اين مقاله به دنبال آن هستيم تا با مراجعه به برخي از اصول و مباني شريعت، به نوعي ملاك‌هاي نقد متني حديث را احصا و استخراج نموده و كاربرد هر كدام را جهت آشنايي حديث پژوهان بيان كنيم. ملاك‌هاي نقد متني حديث كه در اين مقاله مورد بررسي قرار گرفته و فارغ از نقد اسنادي به مشكلات متني حديث توجه دارد، عبارتند از: مخالفت متن با نصوص قرآن كريم، مخالفت متن با سنت مقطوع، مخالفت متن با احكام عقلي، مخالفت متن با تاريخ معتبر، مخالفت متن با مسلمات علوم تجربي، نقد متن توسط حديث مضبوط ديگر، نقد متن بر اساس عدم تناسب با پرسش راوي، نقد متن بر اساس مخالفت با روايات مشهور اماميه و موافقت با عامه، نقد متن بر اساس سبك و سياق آن، نقد متن بر اساس شان صدور حديث، مخالفت متن با نسخه‌هاي معتبر، مخالفت متن با شان و مقام معصوم (ع)، طولاني بودن متن و دلالت آن بر مطالب عجيب و غريب.

Hadith criticism could be practiced in two areas: text and proof. The second which is among traditional methods in hadith scholarship has been used widely throughout the ages, but as for the first, little effort has been done and its criteria are not yet much recognized. This article seeks hadith textual criticism criteria by referring to some principles of sharia, to be presented to hadith scholars. Some of these criteria are the contradictions that exist between the given text on the one hand, and Quranic text, the fixed tradition, rational principles, authentic history, and the admitted premises of science on the other; others are the critique of the given text by another recorded hadith, its non-adjustment with the narrator’s question, its being different from well-known Imamite traditions, the critique of the text according to its occasion of occurrence, its non-adjustment with authoritative versions, its opposition to the high dignity of the infallibles, its lengthiness, and its signifying bizarre subjects.