نقد تفسيري تطبيقي وقف تعَسُّف

A Comparative and Interpretive Criticism of Taassuph pause

شناخت دانش وقف و ابتدا و ارتباط آن با تفسير از دو جهت مهم است؛ يكي آنكه دانش وقف و ابتدا در فضاي ذهني و كتابخانه‌اي، اساساً يكي از علوم قرآني است و با تفسير كه همان كشف مراد الهي است، رابطه‌اي مستقيم دارد. ديگر آنكه در فضاي عيني و كاربردي يكي از فنون مهم تلاوت است كه با فهم و القاي معناي آيه در ارتباط است. اين ارتباط دوسويه بين وقف و ابتدا و تفسير تا آنجاست كه در بسياري از موارد، اقوال مختلف تفسير، پايه و اساس اختلاف در تعيين مواضع وقف و ابتدا گشته است؛ همچنين در بسياري از موارد، اختلاف در تعيين مواضع وقف و ابتدا، باعث القاي معاني متفاوت مي‌شود. بديهي است كه مراد و مقصود خداوند، تنها يكي از وجوه تفسيري است، بنابراين آگاهي از تفسير صحيح آيه و تلاوت به وجهي كه القا كننده‌ي مراد الهي باشد، لازم و ضروري است. اين در حالي است كه بعضي از قاريان قرآن كريم بر اساس تفسير وجه مرجوح، وقف و ابتداي نامناسبي را در آيه اجرا مي‌كنند كه نه تنها معناي كاملي را به شنونده القا نمي‌كند؛ بلكه در بسياري از موارد القاي خلاف مراد الهي را به همراه دارد. اين دسته از وقف‌ها «وقف تَعَسُّف» نام دارد. در اين پژوهش ضمن بررسي تفسيري مصاديقي از وقف‌هاي تعسّف، به كمك شواهد و دلايل، وجه ارجح از وجه مرجوح تمييز داده مي‌شود تا موضع وقف به درستي شناخته شده و وقف صحيح‌تر كه معناي صحيح‌تر و كامل‌تري را القا مي‌كند، انتخاب گردد.

The knowledge of pause and commencement and its relationship with interpretation is significant in two ways. Firstly, the knowledge of pause and commencement in its mental and investigative sense is basically one of the Quranic sciences having a direct relationship with interpretation, which is revealing divine intents. Secondly, the knowledge of pause and commencement, in the objective and applied field, is one of the important techniques of recitation that has a direct relationship with understanding and conveying the meaning of the verse. This mutual relationship between pause and commencement and interpretation is to such an extent that in many cases, various interpretations are the main cause of differences in positions of pause and commencement. Likewise, difference in determination of positions of pause and commencement sometimes results in different meanings or interpretations of the verses. It’s obvious that divine intent is only one of the various interpretations. Thus, knowing the correct interpretation of the verse and reciting in such a way that leads to that divine intent is necessary. However, some of the reciters of the holy Quran perform unsuitable pause and commencement on the basis of an unsupported interpretation. In many cases, these pauses and commencements not only fail to convey the complete meaning, but also give a meaning contrary to divine intent. This kind of pauses is called Taassuph pause. Investigating the interpretations of certain instances of Taassuph pause, the present article seeks to distinguish the preferable view from its rivals based on adequate evidence. Thus the position of pause could be rightly recognized and the pause leading to a better and more complete meaning could be preferred.