ابعاد مختلف تحقيق و پژوهش در آموزه هاي ديني با رويكرد مفهوم شناسي

Aspect of Research in Religious Teaching, a Conceptual Approach

نخستين گام در تحقق كارآمدي و ثمربخشي هر تحقيق و پژوهشي، شناخت ابعاد مختلف آن است. در اين ميان، شناخت روش هاي بهروز و كاربردي اين‌گونه پژوهشها، به ويژه در حوزه مطالعات ديني، اهميت خاصي دارد. مطالعه در آموزههاي ديني به ويژه در آيات قرآن كريم، در سده هاي اخير دچار تحولات پرفراز و نشيبي شده است. در اين ميان پديدار شدن انديشههاي غربي كه عموماً بر اساس سنت ناميمون ترجمه و كپيبرداري و بدون در نظر گرفتن فرهنگ اسلامي ـ ايراني بوده، عاملي اساسي تلقي مي شود. عدم توجه به ذات و هدف غايي فعاليتهاي پژوهشي و اهميت تحقيق در مطالعات ديني، باعث شده است تا جامعه علمي در روششناسي دينپژوهي، دچار سردرگمي شود. نهايتاً با اين اوصاف، بازگشت به آموزه هاي ديني و آيات قرآن به عنوان هدايت گر اصلي انسان‌ها به سوي تفكر و تامل و نحوه صحيح فرايند تحقيق، يكي از كليديترين راه هاي شناخت ذات پژوهش است كه با بهرهگيري از ابزارهاي مختلف معرفتي، محقق را به سوي پژوهش در حقايق هستي رهنمون ميسازد. پرداختن به ديدگاههاي مختلف در رابطه با پژوهش و تعاريف اين فعاليت، بررسي ابعاد آن و همچنين بيان جايگاه واقعي تحقيق در آيات قرآني از جمله مباحثي است كه نگارنده سعي نموده است در اين نوشتار مورد تجزيه و تحليل قرار دهد.

The preliminary step in achieving an efficient research is recognizing its various dimensions. Knowledge of up-to-date and practical research methods, especially in religious studies, is to be attached a special importance. Studies on religious teachings particularly those related to the Holy Quran, have undergone ups and downs in recent centuries. An effective factor in this regard has been the emergence of western thoughts most of which have become available through translation without considering Islamic/Iranian culture. Neglecting the ultimate goal of research in religious studies has almost confused scientific communities as it concerns the adoption of a correct methodology. Meanwhile, by returning to religious and Quranic teachings as the main sources of guidance towards reflection and contemplation, and by utilizing diverse epistemological instruments, the researcher can be directed more effectively to his goal. A survey of various research outlook and definitions and also the clarification of the true status of research in Quranic verses are among the topics covered by this article.