كاركرد روايي فراراوي در داستان «حضرت آدم»

The Role of Meta-Narrator in the Story of the‘Holiness Adam’

هدف از اين مقاله بررسي كنش گفته‌پردازي در روايت «حضرت آدم» از كتاب «قصه‌هاي قرآن» است. تلاش اين است تا نشان دهيم نقش فراراوي در بازگويي اين داستان به چه شكل است و معنا در اين گفتمان‌ها چگونه توليد مي‌شود. براي تحليل اين قصه، از طرفي با مدد گرفتن از روش روايت‌شناسي «لينت‌ولت» ، سطوح مختلف داستان را كه هم وجوه انتزاعي و هم وجوه ملموس آن را دربر مي‌گيرد، تجزيه كرده، فراراوي، راوي، كنشگران و مخاطب را نشان مي‌دهيم و از سوي ديگر، با سود جستن از روش نشانه ـ معناشناسي «گرمس» به بررسي توليد معنا از طريق كشف پيرنگ، موقعيت‌هاي روايي و طرح‌واره كنشگران يا نحو روايت مي‌پردازيم. اين الگوها علاوه بر مشخص كردن سطوح مختلف روايت، فراتر از يك تحليل ساده عمل كرده و جايگاه كنشگران و نقش آن‌ها را به صورت ويژه نمايان مي‌سازند. در ضمن استفاده از لايه لايه كردن متن يكي از فنون روايي است كه باعث مي‌شود نويسنده بتواند نوعي سياليت و پويايي در متن پديد آورد. در يكي از اين لايه‌ها، فراراوي قرار گرفته است كه نقش قابل توجهي در القا ايديولوژي و نزديك يا دور كردن فرامخاطب به باوري اجتماعي، فرهنگي و مذهبي ايفا مي‌كند. اين الگوها علاوه بر در نظر گرفتن تمام وجوه يك متنِ رواييِ ادبي، مي‌توانند فراتر از يك تحليل روايي ساده رفته و ايديولوژي اثر، بافت اجتماعي ـ فرهنگي آن و همچنين ميزان دريافت اين متن بوسيله خواننده را دربر گيرند.

An important issue to study in scriptures, especially Quran, is the issue of miracle. Most of the Quran stories are about the holy life of prophets, therefore different authors have written several books about these stories that their narration can be considered and studied. There are different interpretations from Quran stories, but our purpose in this essay is to study Makarem Shirazi’s book, using Structuralist method. Different methods have been deployed in this essay such as Greimas’ Semiotics-Semantics method and Lintvelt’s narratology to show that Quran stories can be considered as a meaningful discourse in which there is a specified narrative structure. It is worthy to mention that these narrations have been produced by an abstract author or meta-narrator for an abstract reader. The purpose of this essay is to show the formation of abstract author’s role in reproduction of meaning in representation of Adam story. In analysis of this story, from one side, using Lintvelt’s narratology, different levels of stories have been analyzed to determine abstract author, narrator, actant, and reader and from the other side, employing Greimas’ Semiotics-Semantics method, the production of meaning has been discussed through discovering theme, and structure of narration, actantial model, and syntax of narration. In addition to determining different levels of the story, using these models help us to show the actants and their role.