موضع علم و قرآن درباره‌ي «خودپنداره» و «حرمت خود» و تاثيرآن بر سلامت جسم

Standpoint of Science and Quran about Self-Concept and Self –Respect and Its Effect on Physical Health

زمينه و هدف: از آنجا كه آثار عيني ميزان حرمت خود (Self-Esteem)، بر بهداشت رواني، سلامت جسم و رفتار اجتماعي انسان‌ها قابل انكار نيست، بيان موضع علم ودين پيرامون آن ضروري به نظر مي‌رسد. اهميت و فايده اين موضوع زماني رخ مي‌نمايد كه از بين تيوري‌هاي مطرح شده در تناسب علم و دين، گزينه ما تعامل و توافق آن دو باشد. هدف اين پژوهش نشان دادن همسويي علم ودين در تاكيد بر تامين سلامت جسم و روان انسان با بالا بردن حرمت خود، و بررسي رابطه‌ي خود پنداره با آن مي‌باشد. اما حرمت خود پيوندي با خود پنداره نيز دارد. تاكيدات ديني بر اهميت و سود مندتر بودن خود شناسي مقدمه‌اي است جهت رهنمون شدن به عميق‌ترين لايه‌هاي دروني انگيزه‌هاي رفتاري كه بدون آن، ارزيابي فرد از خود و ديگران از او كامل نخواهد بود. در روان شناسي اجتماعي ازاين ارزيابي و مجموعه‌ي باورها و احساسات فرد درباره‌ي خود به خودپنداره (Self Concept) تعبير مي‌شود. اين ارزيابي اگر منطبق با خويشتن اصيل نباشد با عنوان "مختال" در تعابير قراني قابل مقايسه خواهد بود كه مطالعه‌ي تطبيقي آن‌ها بخشي ديگر از اين نوشتار را تشكيل مي‌دهد. روش بررسي: اين پژوهش با شيوه‌ي توصيفي و با جمع آوري اطلاعات ازكتب در كتابخانه‌ها شكل گرفته است يافته ها: تاكيد قرآن بر هدفمند بودن خلقت جهان و از جمله انسان، باعث دريافت اين مهم براي انسان‌ها مي‌شود كه گوهر ارزشمند وجود خود را نبايد ارزان از دست بدهند. اين گونه شناخت از هستي و انسان، مبنايي براي حرمت خود مي‌شود كه در روانشناسي اجتماعي به عنوان پايه‌ي رفتار اجتماعي به‌هنجار تلقي مي‌گردد. نتيجه‌گيري: از نتايج اين بحث نماياندن هر چه بيشتر نظريه‌ي تعامل علم ودين و ارايه‌ي مويدات جديدي از تاثير آموزه‌هاي آن‌ها در سلامت انسان مي‌باشد. در اين مبحث، مطالعه‌ي مقايسه‌اي موضوع "خود" وحرمت آن و خودپنداره در علم روانشناسي و آموزه‌هاي ديني صورت گرفته است واژگان كليد‌ي: خود، خود پنداره، حرمت خود و عزت نفس، سلامت

Background and Objective: Since the effect of self-respect upon the mental hygiene and physical health of man and his social behavior cannot be ignored, it seems necessary to shed light on the standpoint of religion and science in this issue. The importance of this concern is manifested when we choose coexisting relationship exist between both religion and science. In this research, we demonstrate the concomitant relationship between religion and science concerning self-concept and self-respect and their effect on physical and mental health. The word " self-concept " as a social psychological term ,contains this kind of evaluation along with a series of one’s beliefs and feelings about himself or others about him, and is equal to the word "Mokhtal" in Quranic terms. Materials and Methods: In this descriptive study, the data were collected from the documents and books and journals in the libraries. Results: Quranic emphasis on creation of an objective- based universe especially in the case of human beings causes to understand this fact that man should not miss his valuable pearl of existence very heedlessly. In the Social psychology, this kind of attitude toward the existence and man can be as a reason for "self -esteem", which is considered as the cornerstone for a normal behavior in society. Conclusion: Among the findings of this research is illumination of a mutual relationship existing between science and religion and providing some new evidence for the influence of this relationship on health of human beings. Keywords: Self, Self- concept, Self- esteem, Health