بررسي اثر مقادير مصرف عنصر روي بر عملكرد و اجزاي عملكرد آفتابگردان در شرايط تنش خشكي

Effect of different zinc amounts application on yield and yield components of sunflower under drought stress conditions

آفتابگردان مهمترين گياه روغني در ايران مي باشد. به منظور بررسي اثرات كاربرد مصرف مقادير خاكي عنصر روي بر عملكرد و اجزاي عملكرد آفتابگردان تحت شرايط تنش خشكي، آزمايشي در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي شهرستان سبزوار در سال زراعي 1391-1390 با استفاده از طرح اسپليت پلات در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار صورت گرفت. دور آبياري در سه سطح ) دور آبياري50، 100 و 150 ميليمتر تبخير از سطح تشتك تبخير كلاس A) به عنوان عامل اصلي و چهار تيمار كودي مصرف سولفات روي (شاهد،30، 60 و 90 كيلوگرم در هكتار) به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه ارتفاع و درصد روغن تحت تاثير دور آبياري قرا نگرفت، اما دور آبياري اثر معني داري بر قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيكي و عملكرد دانه داشت. افزايش فواصل آبياري باعث كاهش معني دار قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيكي و عملكرد دانه شد و بيشترين مقادير اين صفات در دور آبياري mm 50 بدست آمد. از نظر كليه صفات مورد بررسي، بيشترين مقادير اين صفات با مصرف 90 كيلو گرم در هكتار سولفات روي مشاهده شد كه اختلاف آماري معني داري با مصرف 60 كيلو گرم در هكتار نداشت. افزايش روي سبب كاهش اثرات تنش خشكي در آفتابگردان شد. به نحوي كه اگرچه افزايش فواصل دوره آبياري سبب كاهش عملكرد و اجزاي عملكرد آفتابگردان شد، اما در تيمارهايي كه كود روي دريافت كرده بودند، ميزان عملكرد نسبت به تيمار شاهد بيشتر بود. در مجموع مي‌توان گفت كه هم در شرايط عدم تنش و هم شرايط تنش خشكي، مصرف 60 كيلوگرم سولفات روي جهت حصول عملكرد مناسب در آفتابگردان توصيه مي‌شود.

Sunflower (Helianthus annus L.) is the most important oilseed crop in Iran. This study evaluated the effects of soil application levels of zinc on sunflower yield and yield components under drought stress conditions. This experiment was conducted as split plot design based randomized complete block design at Sabzevar Agricultural Research Station in 2010-2011. Experimental factors were: Irrigation regimes in three levels (50, 100 and 150 mm evaporation from class A pan) as main plots and four fertilizer treatments of Zn (Control, 30 kg/ha, 60 kg/ha, 90 kg/ha) as subplots. The results showed that, irrigation interval did not show significant effect on plant height and oil percent. Head diameter, seed number per head, seed weight, biological and seed yield was affected by irrigation interval. The results indicated that, increasing irrigation intervals decreased head diameter, seed number per head, seed weight, biological yield and seed yield significantly. The maximum amounts of these traits were obtained in 50 mm irrigation interval. 90 Kg/ha Zn application had the maximum value for all characteristics that did not have significant difference with 60 kg/ha Zn application. Increased Zn levels were reduced the effects of drought in sunflower. Drought stress effects wre decreased in higher Zn levels consumption. Although increasing irrigation intervals were decreased yield and yield components but this reduction was less than control for treatments that received Zn. Overall, In both stress and non stress conditions, 60 Kg/ha Zn application as zinc sulfate was recommended in order to achieve acceptable yield in sunflower.