پهنه بندي پديده‌ي گردو غبار در نيمه غربي ايران در بازه زماني 1990 تا 2009

Zoning dust phenomena in west Iran The period from 1990 to 2009

نيمه غربي كشور ايران در هم‌جواري با بيابان‌هاي بزرگي قرار دارد كه گردو غبار اين بيابان‌ها به طور مستمر نيمه غربي آن‌را تحت تاثير خود قرار داده و اثرات مخربي را در اين بخش از كشور به وجود مي‌آورند. شناخت الگوي فضايي اين گردو غبارها در زمينه برنامه ريزي دقيق براي شناسايي، جلوگيري و كاهش اثرات آن‌ها كمك شاياني به ما مي‌كند. لذا هدف از تحقيق حاضر تحليل فضايي پديده‌ي گردو غبار در نوار غربي كشور ايران در بازه زماني 1990 تا 2009 ميلادي مي‌باشد. براي اين كار آمار روزانه گردو غبار با كد (06) و ميزان ديد افقي مربوط به آن در 23 ايستگاه سينوبتيك غرب كشور از سازمان هواشناسي كشور دريافت و به صورت روزانه، ماهيانه و سالانه محاسبه شد. سپس نقشه پهنه بندي آن براي كل دوره و سال 2009 در محيط نرم افزاري GIS ترسيم شد. نتايج بدست آمده نشان داد كه ميزان گردو غبار ورودي در طول دوره داراي يك بيشينه در استان خوزستان مي‌باشد و هرچه از جنوب به سمت شمال و از غرب به شرق در منطقه مورد مطالعه پيش مي‌رويم از ميزان گردو غبار كاسته مي‌شود. ايستگاه هواشناسي دزفول با 1861 روز بيشترين و ايستگاه هواشناسي خوي با 42 روز كمترين ميزان روز گردو غباري را در طول دوره داشته‌اند. همچنين تحليل نقشه پهنه بندي سال 2009 نشان مي‌دهد كه الگوي فضايي گردو غبارها در سال‌هاي اخير خصوصاً سال‌هاي 2008 و 2009 دچار تغييرات محسوسي شده و يك بيشينه‌ي گردو غباري ديگر نيز در غرب كشور يعني استان كرمانشاه به وجود آمده است.

Western half part of Iran is located in the proximity of the countryʹs major deserts. The desert dust influences continually the western half of Iran, and Creates devastating effects in this part of the country. Spatial pattern recognition of this dust helps in planning and prediction of the detailed, prevention and mitigation of their effects. The aim of this study is Spatial Analysis of dust phenomenon in the West part of Iran in the timeframe from 1990 to 2009. To do this, daily data of dust and horizontal visual of 23 synoptic stations in the western half of Iran achieved from Meteorological Organizationʹs, and this monthly and annual data have been analyzed. Then the zoning map has drawn for the entire period and year 2009in GIS software. The results showed that the dust input during selective time reach to maximumin the Khuzestan province and also results shows that by moving from south to north and from West to East, reduced the amount of dust.Weather station of Dezful with 1861 days and weather station of Khoy with 42 days, have respectively the highest and lowest of dusty days in during the period. Also analysis zoning map of year 2009 shows, the dust spatial pattern has changed markedly in recent years (2008 and 2009) and in the Western part of Iran another maximum dustycenter (Kermanshah Province) has been created.