اثر تاريخ كاشت بر خصوصيات كمي و كيفي دو توده سياه دانه (Nigella sativa)

Effect of Sowing Date on Qualitative and Quantitative Characteristics of Two Varieties of Black Cumin (Nigella sativa) Populations

اثر تاريخ كاشت بر خصوصيات كمي و كيفي گياه دارويي سياهدانه با انجام، آزمايشي مزرعه اي با 4 تكرار در سال زراعي 89- 1388 در شهرستان خميني شهر اصفهان بررسي شد. آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي انجام يافت كه در آن دو توده هند و اصفهان به عنوان فاكتور اصلي و چهار تاريخ كاشت 25/8/88، 25/9/88، 15/12/88 و 15/1/89 به عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج تجزيه آماري داده ها نشان داد كه اثر توده، تاريخ كاشت و اثر متقابل آنها بر اكثر صفات كمي و كيفي سياهدانه معني دار بود. نتايح حاصل از اين تحقيق نشان داد كه دو توده در صفات فنولوژيكي، مورفولوژيكي و كيفي تفاوت معني داري با هم داشتند. توده اصفهان به دليل سازگاري با شرايط آب و هوايي منطقه، توانست از بهترين عملكرد دانه و درصد روغن در تاريخ كاشت 25/8/88 نسبت به توده هندي برخوردار باشد. همچنين، تاخير در تاريخ كاشت موجب كاهش اكثر صفات مربوط به عملكرد و اجزاي عملكرد شد. به طور كلي، اگر هدف از كشت سياهدانه، عملكرد دانه، درصد بالاتر روغن دانه باشد، تاريخ كشت دوم و سوم براي توده اصفهان و تاريخ كشت سوم براي توده هند مي تواند استفاده شود. همچنين، بيشترين ميزان درصد ماده خشك، سديم، كلسيم، روي و منگنز در سياهدانه توده اصفهان، بيشترين درصد خاكستر دانه، ميزان پتاسيم، فسفر، مس، منيزيم و آهن در سياهدانه توده هند ملاحظه شد.

In order to investigate the effect of planting date on qualitative and quantitative characteristics of medicinal plant of black cumin was investigated in a split plot experiment based on randomized complete block design with four replications at Khomeini – shahr, in the province of Isfahan, Iran, during growing season of 2009-2010. In this study India and Isfahan populations were assigned to main plots and four sowing date (16 Nov, 16 Dec, 6 Mar and 4 Apr) to sub plots. The results indicated that planting date, populations and their interactions had significant effect on most of the traits measured. It was also observed that the two populations were significantly different in phenological, morphological and qualitative characteristics. Isfahan population due to its compatibility to the climate of Isfahan produced highest seed yield and oil percent than the Indian population at 6 Mar. planting date. Also, late planting date resulted in reduced values of most of the traits related to yield and yield components. It was also observed that highest dry matter, manganese, sodium, calcium and zinc contents were obtained from the Isfahan and highest content of ash, potassium, phosphorus, magnesium, copper and iron from Indian populations. It may conclude that if it is aimed to have higher seed yield and oil percent it is better to plant Isfahan population at the second and third and Indian population at the third planting dates.