كليدواژه :
بازده كاربرد , نسبت پاياب , نسبت نفوذ عمقي , يكنواختي توزيع آب
چكيده فارسي :
در اين مطالعه به منظور شناسايي مهمترين عوامل هدررفت آب در مزرعه، عملكرد مديريت فعلي سامانه آبياري نواري در استان لرستان در مزارع گندم، چغندر، لوبيا و يونجه كه كشت هاي غالب در استان مي باشد، در 16 مزرعه آزمايشي با مديريت سنتي مورد بررسي قرار گرفت. مقايسه سه كميت كمبود رطوبت مجاز (MAD) ، كمبود رطوبت خاك قبل از آبياري(SMD) و عمق آب نفوذ يافته نشان داد كه در اكثر موارد، كم آبياري و يا آبياري تنشي صورت گرفته است. از دلايل آن عدم تناسب اجزا سيستم و كم بودن بيش از حد مجازرطوبت خاك قبل از آبياري، مي تواند باشد. اين عوامل باعث افزايش بازدهي كاربرد و ذخيره آب شده است. طيف بازده كاربرد آب، تلفات نفوذ عمقي و تلفات پاياب به ترتيب از 5/10% تا 5/95%، 6/0% تا 5/83% و صفر تا 9/42 درصد در مزارع مورد آزمايش اندازه گيري شد. نمودارهاي پيش‌روي و پس‌روي آب در نوارها تاثير رطوبت اوليه خاك، شيب و ابعاد نوار بر زمان قطع جريان ورودي و يكنواختي توزيع آب در نوار را نشان مي داد. پايين بودن شاخص هاي يكنواختي توزيع در بيشتر مزارع، باعث افزايش تلفات خاك از راه فرونشست عمقي آن گرديده بود. تحليل نتايج آزمايش بيانگر ضعف مديريت فعلي آبياري ناشي از زمان نامناسب آبياري، نظام مالكيت اراضي (از نظر ابعاد مزارع)، عدم تناسب ميزان آب موجود با آب مورد نياز براي سطوح زير كشت و ضعف برنامه ريزي آبياري مي باشد.
چكيده لاتين :
This study was conducted to evaluate the present management of border irrigation system in 16 wheat, sugar beet, alfalfa, and bean farms that use traditional border irrigation in Lorestan province. The relationship between management allowed deficit (MAD), soil moisture deficit before irrigation (SMD), and infiltrated depth of water indicated that, in most cases, deficit or stress irrigation were common. This had caused high water application and storage efficiencies, while, in many cases, irrigation was insufficient to meet crop requirement. These findings indicated the imbalance between system fractions and excessive depletion of soil moisture before irrigation. Efficiency of water application, storage, and deficit/excess ranged from 10.5% to 95.5%, 21.6% to 100%, and 9.3% to 100%, respectively, while deep percolation and tail water efficiencies were, respectively, 0.6 to 83.5 and zero to 42.9. Advance and recession curves implicated the effects of initial soil moisture, slope gradient, and border dimensions on entrance flow and distribution uniformity of water. Uniformity of water distribution indexes was low and caused water loses by deep percolation. Results indicated that irrigation management was inefficient. Insufficiency of farmers’ knowledge about soil moisture condition and the correct time of irrigation, inefficient and traditional exploitation and the system of land tenure and shortage of water resources, improper irrigation scheduling, as well as imbalance between irrigation system design and management lead to water losses and reduced irrigation efficiency.
