پژوهش در نظام آموزشي حوزه بازدارنده‌ها و راهكارها

Research in the Educational System of Hawza (Seminary): Obstacles and Solutions

هدف اين نوشتار، واكاوي عوامل بازدارنده پژوهش در نظام آموزشي حوزه و اولويت‌بندي راهكارهاي برون‌رفت از آن، بر اساس ديدگاه طلبه‌هاي سطح سه و چهار حوزه علميه قم است. روش اين پژوهش توصيفي ـ پيمايشي است و جامعه آماري آن شامل طلبه‌هاي سطح سه و چهارحوزه علميه قم بود كه شمار 260 نفر از آنان به شيوه تصادفي ساده به‌عنوان گروه نمونه آماري انتخاب شدند. داده‌هاي موردنياز با پرسشنامه‌اي محقق‌ساخته و با پايايي 87/0 بر مبناي مقياس درجه‌بندي پنج سطحي ليكرت و آرايش رتبه‌اي جمع‌آوري شد. براي تجزيه و تحليل داده‌ها علاوه بر روش‌هاي توصيفي، از آمار استنباطي درحد آزمون «Z» يك‌گروهي و تحليل واريانس يك‌راهه «F» استفاده شد. نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد‌ كه به‌ترتيب، عوامل مربوط به سياست‌گذاري نظام تحقيقاتي، فرهنگي، فردي (فني و تخصصي)، اداري ـ ساختاري، نحوه ارايه خدمات پژوهشي و انگيزشي، نقش بازدارندگي دارند و تفاوت ميزان شدت بازدارندگي عوامل گوناگون مطالعه‌شده نيز معنا‌دار است. ايجاد نظام تشويق آثار منتشرشده، باز‌نگري نظام ارزيابي فعاليت‌هاي تحقيقاتي، افزايش نشريه‌هاي تخصصي و آموزش و ارتقاي توانمندي‌هاي علمي و عملي در زمينه پژوهش، به‌ترتيب، از مهم‌ترين و اولويت‌دارترين راهكارهاي برون‌رفت شمرده مي‌شوند.

The present paper seeks to probe into the obstacles to research in the educational system of Hawza (seminary) and set the priority in overcoming them in light of the views of level -three and level-four students of Qom Seminary. A survey-descriptive method was used in this research whose statistical population includes level -three and level-four students of Qom Seminary, among whom 260 were randomly selected as statistical sample group. Descriptive methods as well as inferential statistics at the level of one-group Z test and one way ANOWA of "F" were used to analyze the data. The obtained results show that the factors related to the policy-making of research, cultural, personal (technical and professional), bureaucratic-structural system and also the way of providing research and motivational services have preventive a role, respectively, and that the difference between different factors studied in this research regarding the degree of prevention intensity is significant. Providing a mechanism for promoting the published works, revising the evaluation procedure of research activities, increasing the number of professional and educational periodicals and developing scientific and practical skills in the field of research respectively are considered as the most important and prior solutions.