تحليل اشخاص، صفات و ملاك‌هاي موثر در مهرالمثل

The Analysis of The Individuals, Epithets and Effective Criterions in Mahrolmesl

تعيين مهرالمثل كه در روايات به عنوان «مهر نسايها» آمده، از امور كارشناسي و دقيقي است كه مشخصه‌هاي متعددي موجب تفاوت و اختلاف مقدار آن در موارد به ظاهر مشابه مي‌شود. در متون فقهي بر اساس احاديث، مواضعي براي پرداخت مهرالمثل اختصاص داده شده است. عرف و عقل معاش انسان، گرچه از نظر شرع مبين نقش تعيين‌كننده‌اي دارد، در عرصه تعيين مهرالمثل نقش زيربنايي يافته است و در هنگام بيان عناوين و صفات موثر، ملاك عمل واقع مي‌شود. قانون مدني ايران نيز در ماده 1091 با استفاده از تعابير ثقيل و همسان، تكراري و گاه مبهم، به بيان روش تعيين مهرالمثل پرداخته است. از اين رو بسط و تبيين مبناهاي اصلي، نياز خانواده‌ها، زوجين و دادگاه‌هاي خانواده محسوب مي‌شود.اين مقاله ضمن توجه به نيازهاي جامعه زنان و با بررسي دقيق متون فقهي و بهره‌گيري از روايات، امكان تحليل ضوابط كليدي در تعيين مهرالمثل را فراهم آورده است.ضابطه عام پذيرفته‌شده، اعتبار تمامي صفات، ملاك‌ها و اشخاصي كه در افزايش يا كاهش مهر تاثير دارند، شناخته شد. بر مبناي نتايج حاصل از مطالعه تحليلي كتب فقهي، علاوه بر هفت صفت مادي و دوازده صفت معنوي، نزديك‌ترين زنان خويشاوند مماثل زوجه و گاهي خود زوج، در تعيين مقدار مهرالمثل زوجه، تاثيرگذارند. نتيجه كلان تحقيق، پيشنهاد اصلاح ماده 1091 قانون مدني به منظور انضباط كارشناسي مهريه است.

Delineating of mahrolmesl that is stated as "mahrnisaaha" in narratives, is one of the assessed and exquisite affairs that many evidences cause its difference and value diversity in seemingly similar instances. In juridical texts on the basis of narratives, some localities have been assigned for paying mahrolmesl. Although custom and thrift of man, are determinant but in this arena, they find a vital role and always are considered under other titles and epithets. The Persia civil code in provision 1091 using heavy, similar, repetitive and sometimes imprecise phrases, expresses the method of delineating mahrolmesl. This article by exquisite survey in juridical texts and utilizing narratives, provides the possibility of effective criterion analysis in delineating of mahrolmesl. The general criterion is this: whatever from epithets, criteria and individuals that impresses on increasing and decreasing of mahrolmesl, should be considered. To avoid from this generalization, this article introduces epithets and the legal and the custom concepts of them, with a detailed and amplified method. As the result, this research suggests the modification of provision 1091, for the discipline of mahrolmesl evaluating.