پي‌رفت‌ها، رابطه‌ها، كاركردها در داستان كوتاه

Sequences, Relations, Functions in Short Story

اين پژوهش داستان كوتاه فارسي را از ديدگاه نظريه روايت‌شناسي تزوتان تودوروف مطالعه كرده است. فرضيه جستار حاضر مبني بر امكان وجود انواع گوناگوني از روابط ميان پي‌رفت‌هاست. تصور مي‌شود هر نوع رابطه‌اي كه ميان پي‌رفت‌ها برقرار شود كاركرد يا كاركردهايي داشته باشد. جهت بررسي اين دو فرضيه هفت مجموعه داستان كوتاه فارسي از نويسندگان برجسته برگزيده شد. اين مجموعه‌ها از يكي‌بود و يكي‌نبود جمالزاده به‌عنوان سرآغاز اين ژانر در ادبيات فارسي تا غريبه‌ها اثر احمد محمود دوره‌اي پنجاه‌ساله را در برمي‌گيرد و جمعاً شامل شصت‌وسه داستان كوتاه است. در بخش اصلي مقاله مجموعه داستان‌هاي گزينش‌شده به‌شيوه استنتاجي تحليل و بررسي شد. درنهايت، با به‌اثبات‌رسيدن فرضيه‌ها اين نتيجه به‌دست آمد كه ميان پي‌رفت‌هاي روايات داستاني انواع گوناگوني از روابط مانند رابطه تقابلي، رابطه خاطره‌اي، رابطه پرسش و پاسخي و... وجود دارد كه هريك كاركردهايي نظير پيش‌آگاهي، برجسته‌سازي مضمون داستان، شركت‌دادن نمايشي خواننده در خلق داستان، ايجاد حالت تعليق و... دارد.

In this paper, Persian short storyis studied in the light ofTzvetanTodorov’s Narrative Theory. The hypothesis of this research is that there are various types of relations among the sequences, and each relation serves one or more functions. For this purpose, seven collections of Persianshort stories written by outstanding writers were selected. These collections consist of 63 short stories, beginningwith Jamalzadeh, the founder of this genre in Persian literature, and ending with Ahmad Mahmoud covering a period of fifty years. After analyzing deductively the selected stories it is demonstrated that there are many kinds of relations among the sequences of narratives, such as contrastive relation, memorial relation and stichomythic relation. In addition, each of these relations serves some functions, such as prescience, foregrounding of the story’s content and creation of suspense.