ارزيابي ارقام سويا در آرايش و تراكم‌هاي مختلف كاشت در استان گلستان

Evaluation of Soybean Cultivars in Different Planting Arrangements and Densities in Golestan Province of Iran

اين پژوهش به منظور ارزيابي واكنش ارقام سويا از نظر عملكرد دانه و بعضي از خصوصيات زراعي در آرايش و تراكم‌هاي مختلف كاشت در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان انجام شد. سه رقم سويا با نام‌هاي سپيده، سحر و كتول درآرايش و تراكم‌هاي هاي مختلف كاشت به صورت يك و دو رديفه بر روي پشته‌هايي به عرض 50 و 75 و 85 سانتي‌متر كاشته شدند. طرح آزمايشي به صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار به صورت سه آزمايش جداگانه براي هر رقم و به مدت دو سال (1385 و 1386) بود. تجزيه واريانس‌ مركب داده‌هاي دو سال نشان داد كه اختلاف معني‌دار بين عملكرد دانه ارقام در دو سال آزمايش وجود داشت و هر سه رقم در سال دوم داراي عملكرد دانه بسيار كمتري بودند. عملكرد دانه رقم سپيده در فواصل مختلف خطوط داراي اختلاف معني‌داري بود و اين رقم بيشترين عملكرد دانه را در كشت دو رديفه بر روي پشته‌هايي با فاصله 75 سانتي‌متر و تراكم 500 هزار بوته در هكتار با ميزان 2459 كيلوگرم در هكتار داشت. رقم سحر در فواصل مختلف خطوط اختلاف معني‌داري نشان داد و اين رقم بيشترين عملكرد دانه را در كشت يك رديفه با فاصله خطوط 50 سانتي‌متر و با ميزان 2560 كيلوگرم در هكتار توليد كرد. بيشترين عملكرد دانه اين رقم از تراكم 300 هزار بوته در هكتار به دست آمد. رقم كتول بيشترين عملكرد دانه را در كشت دو رديفه بر روي پشته هايي با فاصله خطوط 75 سانتي‌متر با 2992 كيلوگرم در هكتار توليد كرد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه ارقام سويا داراي واكنش‌هاي متفاوتي به تراكم بوته و آرايش‌هاي كاشت بودند و براي دستيابي به پتانسيل عملكرد دانه هر رقم بايد الگوي مناسب كاشت آن‌ را به كار برد.

To evaluate soybean cultivars in different planting arrangements and densities, three field experiments were conducted in 2006 and 2007 growing seasons in Gorgon agricultural research station. Three soybean cultivars; Sepideh, Sahar and Katoul were planted in different planting arrangements and densities on one and twin rows on beds with 50, 75 and 85 cm row spacings. Three separate experiments were carried-out as split-plot arrangements in randomized complete blocks design with three replications, for each soybean cultivar. Combined analysis of variance revealed significant differences between two growing seasons. All soybean cultivars had less seed yield in 2007 growing season. Sepideh performed significantly different in different row spacings and produced the highest seed yield (2459 kg ha-1) in twin rows with 75 cm row spacing and 500000 plant ha-1. Sahar, however, produced the highest seed yield (2560 kg ha-1) in one rows with 50 cm row spacing. It also had the highest seed yield with 300000 plant ha-1. Katoul produced the highest seed yield (2992 kg ha-1) in twin rows with 75 row spacing. It can be concluded that soybean cultivars responded differently to different planting arrangements and plant densities. Therefore, to obtain the seed yield potential, each cultivar must be planted in its suitable planting arrangement and density.