تفكر تاملي؛ تحليل عاملي اكتشافي و تاييدي

Reflective Thinking; Exploratory and Confirmatory Factor Analysis

با وجود اينكه دوره هاي آموزشي زيادي با هدف ارتقا تفكر تاملي اجرا مي شوند، ابزارهاي كاربردي براي سنجش و ارزيابي آنها بسيار اندك هستند. پژوهش حاضر، با هدف بررسي ويژگيهاي روانسنجي فرم فارسي مقياس تفكر تاملي، از روشهاي تحليل عاملي اكتشافي و تاييدي بهره جسته است تا ابزاري مناسب را براي استفاده در پژوهشهاي تربيتي فراهم سازد. نمونه، شامل 332 دانشجو (176 دختر و 156 پسر) بود كه با روش نمونه گيري خوشه اي چندمرحله اي از بين دانشگاه هاي تهران انتخاب شدند. نتايج تحليل عاملي اكتشافي با تحليل مولفه هاي اصلي براي مقياس تفكر تاملي، چهار عامل عمل عادتي، فهميدن، تامل، و تفكر انتقادي را نشان داد كه مشابه تحقيقات انجام گرفته در فرهنگ اصلي بود. به منظور تعيين روايي اين مقياس از تحليل عاملي تاييدي و براي بررسي اعتبار آن از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده شد. نتايج تحليل عاملي تاييدي، برازش قابل قبولي را براي ساختار چهار عاملي پيشنهاد شده، نشان دادند. ضرايب آلفاي كرونباخ نيز نشان دادند كه مقياس تفكر تاملي از اعتبار قابل قبولي برخوردار است. نتايج پژوهش حاضر بيانگر اين است كه مقياس موردنظر مي تواند به عنوان ابزاري روا و معتبر در سنجش تفكر تاملي دانشجويان مورد استفاده قرار گيرد.

Although many educational programs aim to promote reflective thinking, there are few instruments for assessment and evaluation of it. The purpose of this study was to investigate psychometric properties of Persian form of Reflective Thinking Scale in order to prepare an applicable instrument for educational research. To do so exploratory and confirmatory factor analyses were used. A sample consisting of 332 students (176 female, 156 male) was selected from the State Universities of Tehran, using multistage cluster sampling. Results of exploratory factor analysis by using principal component analysis, led to four factors, namely habitual action, understanding, reflection, and critical reflective thinking which were similar to the results of research conducted in the primary culture. In order to determine validity and reliability of the scale, respectively confirmatory factor analysis and Cronbach’s alpha coefficient were used. Results of confirmatory factor analysis showed a good fit to the proposed four-factor structure. More- over, Cronbach’s alpha coefficient indicated that the scale has acceptable reliability. The results of the present study suggest that this scale can be used as a valid and reliable instrument in assessing students’ reflective thinking.