تحليل پراكنش فضايي خدمات بيمارستاني و درمانگاهي با استفاده از GIS و مدل Topsis ( مورد: شهر اصفهان)

Analysis of the Spatial Distribution of Hospital and Clinic Services Using GIS and Models Topsis (The study: City of Isfahan)

مقدمه: در اغلب شهرها عدم تخصيص متناسب فضا و مكان‌گزيني بهينه‌ي عناصر خدماتي و كالبدي شهر، به ويژه خدمات درماني(بيمارستان و درمانگاه) و عوامل موثر در مكان‌يابي اين مراكز، افزايش روز افزون مشكلات شهري و شهروندان را به دنبال داشته و دارد. هدف پژوهشگران در اين مقاله مشخص كردن نواحي محروم از خدمات مذكور به منظور تخصيص امكانات بهداشتي با اولويت زماني در مناطق چهارده‌گانه شهر اصفهان بوده است. روش بررسي: نوع مطالعه تحليلي و جامعه‌ي پژوهش بيمارستان‌ها و درمانگاه‌هاي شهر اصفهان در سال 1390 بود. براي جمع‌آوري داده‌ها از روش ميداني استفاده شد. اطلاعات بدست آمده در محيطArcMap وارد شد و با بهره‌گيري از امكانات اين سامانه به تعيين شعاع عملكردي و بررسي توزيع فضايي بيمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و تجزيه و تحليل داده‌هاپرداخته شد. در نهايت از تكنيك تاپسيس جهت رتبه‌بندي مناطق استفاده شده است. يافته‌ها: اختلافاتي بين مناطق چهاده‌گانه شهر اصفهان در زمينه‌ي برخورداري از خدمات بيمارستاني و درمانگاهي وجود داشت. اين اختلاف درخصوص خدمات بيمارستاني بسيار بيشتر بود، به‌گونه‌اي كه از 29 بيمارستان مورد بررسي 20 بيمارستان در سه منطقه 1، 3 و 5 قرار داشت، اين درحالي است كه مناطق4، 9، 11 و 13 شهر فاقد بيمارستان بودند. در بين مناطق شهر، منطقه‌ي 1 شهري به عنوان منطقه‌ي بسيار برخوردار و منطقه‌ي 10 به عنوان منطقه‌ي فرو برخوردار مشخص شد. نتيجه‌گيري: تعداد خدمات مذكور در شهر اصفهان به اندازه‌ي كافي است، اما توزيع فضايي مناسبي ندارد. در نتيجه دسترسي‌ها به اين مكان‌ها به‌خوبي صورت نمي‌گيرد. واژه‌هاي كليدي: سيستم اطلاعات جغرافيايي؛ خدمات بهداشتي درماني؛ بيمارستان‌ها

Abstract Introduction: In most cities, the proportional allocation of space, the optimal switching elements and services Physical and city services, especially health services (hospitals and clinics) and factors affecting the location of these centers, increasing urban problems for citizens. Our aim in this paper was to determine the allocation of health care services in deprived areas is the priority. Methods: Analytical methodology was used and the population of research was the health services centers (hospitals and clinics) at Isfahan in 2011. Isfahan is third crowded city in Iran after Tehran and Mashhad. Field method used for data collection. The possibilities of using geographic information system (GIS) and the radius of the function a land spatial distribution of hospitals, clinics and analysis-analyzing data and using the overlap index was attempted in this city and finally to rank areas of the tactics used Topsis. Results: differences between the three regions of Isfahan in hospital services and clinics there. Conclusion: Results showed that the services in Isfahan are adequate, but there is not good spatial distribution. Keywords: Geographic Information Systems; Health Services; Hospitals