بررسي ويژگي هاي روان‌سنجي مقياس شرم در دانشجويان دانشگاه شيراز و علوم پزشكي شيراز

A Study of Psychometric Properties of Shame Scale among Students of Shiraz University and Shiraz University of Medical Sciences

زمينه: احساس شرم از جمله مهمترين هيجانات خودآگاه اخلاقي است كه نقشي تعيين‌كننده در روابط بين فردي و سازگاري اجتماعي دارد. به همين لحاظ تهيه ابزارهايي جهت سنجش اين سازه ضروري مي‌نمايد. هدف: هدف از اين پژوهش فراهم كردن مقدمات لازم جهت استفاده از مقياس شرم ساخته‌شده توسط رايزوي (2009) در ميان جمعيت دانشجويي ايراني بود. روش: در اين راستا به منظور سنجش روايي مقياس ابتدا از نرمال بودن توزيع داده ها براي مقياس شرم اطمينان حاصل شد، سپس براي كشف ساختار عاملي از تحليل عامل با روش مولفه هاي اصلي و چرخش واريماكس استفاده شد. از همبستگي اين مقياس با مقياس‌هاي معتبر سنجش هيجانات خودآگاه شرم به عنوان روايي همگرا و از همبستگي با مقياس شادكامي به عنوان روايي واگرا، استفاده شد. پايايي مقياس نيز به شيوه همساني دروني گويه با استفاده از ضريب آلفاي كرونباخ اندازه‌گيري شد. شركت‌كنندگان پژوهش 231 نفر از دانشجويان دختر (134) و پسر (97) دانشگاه شيراز و علوم پزشكي شيراز بودند. يافته ها: نتايج به دست آمده نشان داد كه مقياس شرم در جمعيت ايراني داراي ساختار دو عاملي مي باشد كه تحت عناوين "خطاي اخلاقي" و "بي كفايتي خود" نام‌گذاري شدند. همبستگي اين مقياس با مقياس هيجانات خودآگاه حاكي از آن بود كه مقياس شرم رايزوي داراي روايي همگرا مي باشد و رابطه با مقياس شادي نيز به عنوان شاخص روايي واگرا استفاده شد و نتيجه حاكي از اين بود كه مولفه خطاي اخلاقي بر خلاف دو مولفه ديگر مقياس شرم رابطه معناداري با شادي نداشت. علاوه بر اين، مقايسه نمرات دختران و پسران بيانگر آن بود كه دختران در برخي مولفه‌ها نمرات بالاتري از پسران داشته‌اند. نتيجه گيري: يافته‌هاي اين پژوهش مويد روايي همگرا، واگرا و همساني دروني مناسب مقياس براي استفاده در ايران بود. فرهنگ وابسته بودن مقياس شرم با توجه به نتايج مورد بحث قرار گرفت.

Background: The feeling of shame is one of the most important moral self-conscious emotions which play a major role in interpersonal relationships and social adjustment. Therefore, it seems essential to provide instruments to measure this structure. Purpose: The present paper aims to provide the necessary preliminaries in order to use Shame Scale designed by Rizvi (2009) among Iranian university students. Method: In order to assess the validity of the scale, first, it was made sure that the data were normally distributed. Then, factor analysis with original components and varimax rotation method was used to discover factor structure. The correlation between this scale and other valid scales of measuring self-conscious emotions of shame was used as convergent validity and its correlation with happiness scale was used as divergent validity. Cronbach’s alpha coefficient was also used to measure the scale reliability through the method of the internal consistency of items. Participants in this study were 231 university students (female=134 & male= 97) of Shiraz University and Shiraz University of Medical Sciences. Results: The results indicated that shame scale in Iranian population has a multiple-factor structure called ‘moral transgression’ and ‘self-inadequacy’. The correlation between this scale and the self-conscious emotions scale indicated that Rizvi’s shame scale has a convergent validity. Moreover, the relation with happiness scale was used as the divergent validity index. The results were indicative of the fact that unlike two other components, moral transgression component did not have a significant relation with happiness. Furthermore, a comparison between boys’ and girls’ scores showed that females had higher scores in some components. Conclusion: In sum, results of this study confirmed convergent validity, divergent validity, and internal consistency of the scale suitable to be used in Iran. The shame scale being culture- dependent was discussed with regard to the results.