نقش و كاركرد رسانه با تاكيد بر اينترنت در تحولات جهان عرب

Arab Middle East and the Position of Media

در عصر جهاني ‌شدن، فناوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطاتي به‌طور گسترده رشد و توسعه يافته و جهان را با حجم وسيعي از اطلاعات و داده‌هاي گوناگون و متنوع روبه‌رو ساخته است. در ميان رسانه‌هاي گروهي، اينترنت و شبكه‌هاي ماهواره‌اي و شبكه‌هاي تلويزيوني بسيار پرظهور و اثرگذار بوده‌اند. جهان عرب نيز به‌رغم پيشرفت‌هاي اينترنتي و تلويزيوني و از جمله احداث و تاسيس شهرك‌هاي رسانه‌اي در كشورهاي امارات متحده عربي، بحرين و... و رفع برخي موانع عيني و ذهني كه تا به حال داشته، هنوز نياز دارد تا ضمن اصلاح زيرساخت‌هاي متناسب با تحولات جديد، گام‌هاي بلندتري را براي رسيدن به نقطه مطلوب بردارد. در اين مقاله سعي مي‌شود ضمن تبيين جايگاه و نقش رسانه و اينترنت در كشورهاي عربي، مهم‌ترين موانع و چالش‌هاي فراروي جهان عرب بررسي شود. بي‌شك امواج وسيع اطلاعات و تبليغات از طريق بزرگراه‌هاي ارتباطي و شبكه‌هاي متعدد فضايي غربي ضمن آنكه حامل و حاوي مطالب مفيد و اطلاعات ارزشمند علمي است، به طور قطع، تبليغاتي منفي و مخرب، آموزش‌هاي سكولاريستي و غيراخلاقي و انديشه‌هاي مخدر اسلام‌ستيزي و استعماري را نيز به‌همراه خواهد داشت. لذا جهان در حال توسعه و از جمله دنياي عرب بايد با احتياط و آمادگي كامل ضمن اخذ جوانب مثبت و مفيد وجوه فرهنگي و اطلاعات و دانش تخصصي غرب به دفع جوانب منفي، غيراخلاقي و مفاهيم بيگانه كه امروزه به ”تهاجم فرهنگي غرب“ تعبير مي‌شود، بپردازد. به دليل نياز روزافزون بشر به همكاري، تعاون و مبادلات علمي و فرهنگي، بايد با دنيا و از جمله جهان غرب ارتباط داشت و تعاملات دوسويه و البته متوازن و متعادلي برقرار كرد. علاوه بر اين، امروزه به دليل ظهور پديده جهاني‌شدن و ماهيت ارتباطات نوين، تقريباً مرزهاي بين‌المللي برداشته شده و افكار و انديشه‌هاي بيگانگان از طريق كانال‌هاي مجازي و رسانه‌اي نه‌ تنها قلمرو كشورها را درنورديده بلكه به حريم خانه‌ها نيز راه يافته است؛ در عين حال، اين نكته را نيز نبايد از نظر دور داشت كه فناوري اطلاعات راه را براي ارايه انديشه‌ها و طرح ديدگاه‌ها و آراي نخبگان فراهم كرده است؛ بنابراين، اكنون فرصت مناسبي براي انطباق‌پذيري فرهنگي پديد آمده كه دولت‌ها مي‌توانند با بهره‌گيري از اين فرصت، ضمن برنامه‌ريزي مناسب و آموزش‌هاي لازم و نيز بهره‌گيري از ديدگاه‌هاي نخبگان بومي با تهاجم فرهنگي مقابله كنند.

In the era of globalization informational and technological technologies have been developed, providing the world with a huge amount of information and date of different and diverse kind. Mass media and satellite TV channels appeared very effective in this regard. Arab world while had made a good progress in media cities in p[laces such as UAE and Bahrain, yet needs a lot to do in terms of establishing the necessary infrastructures to reach the desirable goals. This paper is an attempt to clarify the role and position of media and internet in Arab Middle East and to identify the challenges and obstacles it faces. Undoubtedly the vast information of and propaganda though communicational highways and different satellite channels contain useful and valuable information but surely comes with negative and destructive information such as secular and immoral teachings and also anti-Islamic thoughts. Therefore in this developing world including Arab world the encounter with this new phenomenon should be a very cautious and selective one taking positive sides of it and leaving the negatives ones, something that is called the western cultural offensive these days. There souls be a balanced relationship between all sides based in scientific and cooperation. This seems to be more important today due to the fact that there is no border between countries and foreign thoughts have entered the private sphere of homes. Hence it must be seen as both a challenge and an opportunity because it has provided for domestic elites to promote their thoughts helping them to confront the cultural war.