تاثير زهكشي كنترل شده بر عملكرد سويا و ارتقا كارايي مصرف آب

The Effects of Controlled Drainage on Soybean Yield and Improving of Irrigation Water Productivity

با وجود اهميت روزافزون ارزش آب و نيز ضرورت كنترل اثرات سو احتمالي زيست محيطي در پروژه‌هاي مختلف، بازنگري در عملكرد سيستم هاي زهكشي آزاد اجتناب‌ناپذير است. زهكشي كنترل شده به عنوان يك عمليات سازگار با محيط زيست ضمن استفاده بهينه از آب، نيتروژن موجود در خاك را با كاهش حجم زه‌آب حفظ مي‌كند. به منظور تعيين محدوده مناسب كنترل عمق سطح ايستابي و تاثير آن بر كارايي مصرف آب و عملكرد در گياه سويا، تحقيقي با استفاده از كشت در لايسيمتر در سال 1386 در دانشگاه شهركرد اجرا گرديد. طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار و چهار تيمار سطح ايستابي مورد استفاده قرار گرفت: تيمار زهكشي آزاد/ زهكشي سنتي (FD) به عنوان شاهد، كنترل سطح ايستابي در بازه‌هاي عمقي 65-60، 45-40 و 25-20 سانتي متر از سطح خاك با اسامي به ترتيب CD60، CD40 وCD20 اختيار شدند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد تاتير تيمارهاي زهكشي روي بسياري از اجزاي عملكرد معني‌دار بود. بيشترين عملكرد دانه در تيمار CD60 مشاهده شد (2774 كيلوگرم در هكتار). به نظر مي‌رسد عدم تخليه سريع آب در اين تيمار زهكشي كنترل‌شده موجب دسترسي بيشتر گياه به آب و مواد مغذي محلول گرديده باشد. حداقل عملكرد در تيمار CD20 با ميانگين 1798 كيلوگرم در هكتار به دست آمد. اين موضوع احتمالاً به اين دليل است كه با غرقاب شدن قسمت اعظم ريشه و كمبود اكسيژن و نيز ايجاد شرايط جهت دنيتريفيكاسيون، با وجود آب و مواد مغذي بيشتر، استفاده مفيد از آن‌ها براي گياه محدود شده است. بيشترين و كمترين كارايي مصرف آب در توليد دانه در تيمارهاي CD60 و CD20 به ترتيب با مقادير 45/0 و 29/0 كيلوگرم بر متر مكعب در مقايسه با 41/0 كيلوگرم بر متر مكعب مربوط به شاهد حاصل گرديد.

Despite daily increasing water requirement, it is necessary that environmental adverse effects of each project be controlled, so revision of ability of traditional drainage systems is unavoidable. Controlled drainage is an environment friendly water management practice that conserves water and reduces nitrogen losses through reduced drainage water volume. This research was conducted in order to determine the controlled water table depth and its effects on irrigation water productivity and yield of soybean crop, by using lysimeter in 2008 in Shahrekord University. A completely randomized experimental design with three replicates, consisting of four water table treatments were used: Free Drainage/ traditional drainage (FD) as control, and depth of water table in 60-65, 40-45 and 20-25 cm from the soil surface, which named CD60,CD40 CD20, respectively. Results of variance analysis showed that the effects of drainage treatments were significant on yield components. The highest yield observed in CD60 treatment (2774 kg/ha). Lack of rapid depletion in this controlled drainage treatment may caused water and nutrient be more available for plant. The least yield obtained in CD20 treatment with the average of 1798 kg/ha. It may be explained by water logging in the most part of root. Also lack of oxygen and creating the situations to denitrification limited efficient use of water and nutrients for plant. The maximum and minimum of irrigation water productivity obtained in CD60 and CD20 treatments. The seed production rates of these treatments were 0.45 and 0.29 Kg/m3, respectively, in comparision 0.41 in control treatment.